Zaman kavramı nedir nasıl tanımlanır neyi ifade eder kaç türlü zaman anlayışı vardır? felsefesi özellikleri hakkında bilgi

tarih:

ZAMAN olayların süre ölçüsü. Daha genel anlamda olmuş ve olacak olayların ardışıklığından doğan ve başı sonu bilinmeyen süreç. Zaman kavramı soyut bir kavramdır. İçinde bulunduğu durum çok sıkıntılıysa kişiye zaman çok uzun gelir, ancak yoğun bir mutluluk içindeki kişi zamanı fark etmez bile. Bu nedenle zamanın süresi nesnel bir ölçüye ya da ölçülere bağlanması gerekir. Bunun için de Yer’in ve gök cisimlerinin (Güneş, yıldızlar) dönme ya da dolanma hareketlerinden yararlanılır.

Yıldız zamanı: Yıldızların gök küre üzerinde görünen hareketiyle belirlenir. Bunun için gözle görülen parlak yıldızların belli bir meridyen üzerinden geçişi esas alınır. Gerçekte bu geçiş Yer’in kendi ekseni çevresinde dönmesinin sonucudur ve bir dönüş süresi bir yıldız günü demektir.


Kesin görünürlüğüne karşın yıldız zamanı da kesin değildir. Yer’in dolanım ekseni Ay ile Güneş’in ortaklaşa etkisi sonucu olarak 26.000 yılda bir koni çizer. Devinim denen bu olgu, yıldızların koordinatlarında değişikliklere ve bundan ötürü bir yıldız günü ile bir Yer dolanımı arasında eşitsizliğe neden olur.


Ayrıca Yer’in dönme hızı da hep aynı değildir, mayıs ayında saniyenin birkaç yüzde biri kadar yavaşlar, ekim ayında onun kadar artar. Bundan başka Yer’in dolanımında yüzyıllar içinde de yavaşlanma ve hızlanmalar gözlenmiştir. Bütün bu nedenlerle karmaşık hesaplara dayanan bir ortalama yıldız zamanı bulunarak astronomide kullanılır.


Gerçek Güneş zamanı: Güneş’in görünür hareketiyle belirlenir. Bu güneş zamanı da yüzde yüz kesin değildir, ancak yine de günlerin, haftaların, ayların, yılların ve yüzyılların belirlenmesinde kullanılan tek zaman ve sayım birimidir. Güneş’in bir dolanımı bir gün ve 24 saat sayılır. Yeryüzü 24 saat dilimine ayrılır. Ülke küçükse, yani bir saat dilimi içindeyse, dakika ayrılıklarına bakılmaksızın ülkenin her yerinde zaman bir tutulur. Hatta ülkenin bir bölümü komşu saat diliminde olsa bile pratik kolaylıkları bakımından ülkenin her yerinde ana saat dilimindeki zaman geçerli sayılır.


Örneğin Türkiye’nin doğu ucu ile batı ucu arasında 19 derecelik bir boylam farkı vardır ki bu, zaman olarak 1 saat 15 dakika kadar tutar. Ancak Türkiye’de zaman ölçüsü olarak İzmit yakınından geçen 30’uncu meridyen saati esas alınır ve Türkiye’nin her tarafında bu saat geçerli sayılır.


Zaman birimi, 1900 dönencel yılın (Yer’in Güneş çevresinde bir dolanımına dönencel yıl denir) süresine dayanır. Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu, 1956 yılında bu birimi şöyle tanımlamıştır: “Saniye, 1900 dönencel yılının 1/31 556 925, 9777sidir”. Yazı ile yazarsak, bir saniye, bin dokuz yüz dönencel yılının otuz bir milyon dokuz yüz yirmi beş bin dokuz yüz yetmiş yedide biridir.


Atom zamanı, bütün uluslarca kabul edilen bir ölçeğe göre mutlak bir zaman birimi değil, çok kısa zaman aralıklarını, daha doğrusu frekansları ölçmeye yarayan bir zamandır. Bu zaman sezyum atomunun aşırı ince düzeyleri arasındaki geçişle ölçülür ki, 9 192 631 770 Hz frekansına eşittir. Atom zamanı saniyesi Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Konferansı’nda kabul edilerek temel birimler arasında yer almıştır.