X IŞINLARI gözle görülmeyen, doğru çizgi halinde yayılan ve mıknatıstan etkilenmeyen çok kısa dalgalı ışınlar. Alman fizikçisi Röntgen tarafından 19. yüzyılın sonlarına doğru keşfedildi. Katot bombardımanına tutulan her yüzeyden yayılan bu ışınlar elektromanyetik ışınımlardır ve görülen ışıkla aynı yapıda ve doğadadır, ne var ki dalga boyları bilinen ışığa göre çok kısadır (0,03-20 angström arasında). Bu özellikler, bu ışınların billur lamlardan geçerken kırınmaları sayesinde 1912’de Von Laue tarafından belirlenmiştir.
X ışınları, içinde elektron kaynağı olarak bir katot bulunan, boş (havası alınmış) tüplerle elde edilir. Tübün bir ucunda, katotun yanında bir hızlandırıcı, karşı kutbunda da yayılan elektronları alıp X ışını yayacak bir hedef (antikatot) bulunur. Başlangıçta soğuk katotlu Crookes tüpü kullanılıyordu, sonra filamanı tungstenden olan ve şebeke akımıyla beslenen sıcak katotlu Coolidge tüpü kullanılmaya başlandı. Antikatot da ortası çukur bir tungsten kütlesidir ve su dolaşımı ile soğutulur. Antikatot bir yüksek gerilim kaynağının pozitif kutbuna bağlanır. X ışınları tüpten, çok ince bir alüminyum pencere yoluyla çıkar.
X ışınları, arasından geçtikleri gazları iyonlaştırır. Buna bakılarak ışınların şiddeti belirlenip dozu ayarlanır. X ışınları bütün maddelerce soğurulur, en kısa dalga boyunda olanlar en çok derine girer. Yüksek atom numaralı kimyasal elementler X ışınlarını en çok soğurabilen maddelerdir. X ışınları röntgen filmi çekmekte kullanıldıkları gibi bazı hastalıkların tedavisinde de kullanılır. Gerek film çekilirken, gerek doğrudan doğruya radyoskopik muayene yapılırken organizma uzun süre X ışınlarına tutulmamalıdır.