VANİLYA Salepgiller familyasından hafif kokulu bitki (Vanilla) ve aynı bitkinin kokulu meyvesi. Anayurdu Meksika'dır; ancak tropikal ormanlarda tırmanıcı bir bitki olarak birçok yerde (Amerika, Afrika, Asya) yetişir ve özel olarak da üretilir.
Vanilya etli, yeşil, silindir saplı ve bir çenekli bir bitkidir; çiçekleri salkım, meyvesi kapsül biçimindedir. 15-25 cm uzunluğunda ve serçe parmağı kalınlığında olan meyvesi olgunlaşmadan toplanır.
Baharatlar arasında önemli bir yer tutan vanilyaya özel kokusunu veren madde “vanilin”dir. Vanilya özellikle sütten yapılan tatlılara, pastaya, çikolataya vb. katılır; ayrıca bazı içkilerin (konyak, rom) yapımında da kullanılır.