Tunus nerede hangi kıtada nasıl bir ülke? tarihi hakkında bilgi

TUNUS Kuzey Afrika'da Akdeniz kıyısında devlet. Yüzölçümü 164.150 km2, nüfusu 11,57 milyon; başkenti Tunus. Tunus, Kuzey Afrika’nın orta bölümünde bir Arap ülkesidir. Kuzeyinde ve doğusunda Akdeniz, güneyinde Libya ve batısında Cezayir bulunur.

Ülkenin kuzey bölümünde az çok yağışlı tam bir Akdeniz iklimi göze çarpar. Başkent Tunus’ta ortalama yıllık yağış 420 mm, ocak ayı sıcaklık ortalaması 10,4°C, temmuz ayı ortalaması 26 derecedir. Güneye doğru gidildikçe yağış azalır. Kuzeybatıdaki Mecerda Dağları ile güneydoğudaki Tunus Dağları arasında Mecerda Ovası yer alır. Buralardaki dağlarda nem yararlı olduğundan bodur meşe ormanları, makiler ve fundalıklar yaygındır.


Tunus sırtlarının ötesinde yıllık yağış 200 mm’nin altına düşer ve iklim yarı çöl iklimine dönüşür, daha güneyse tamamıyla çöldür. Araplarla Berberilerden oluşan Tunus halkı Müslümandır. Avrupalıların sayısı 50.000’i aşmaz. Nüfus artışı hızlıdır (yılda 100’de 2,5 artış). Hükümet doğum kontrolü ve nüfus planlaması çalışmalarıyla nüfus artışını dizginlemeye çalışmaktadır. Nüfusun yarıdan fazlası kentlerde oturur.


Başlıca büyük kentler ülke nüfusunun yedide birinin barındığı başkent Tunus, Sfaks, Bizerte, Sus ve Kayrevan'dır. Ülke nüfusunun ancak onda biri güneydeki vahalarda (Tozör, Nefta, Gabes) barınır ve hurma yetiştirerek, engin bozkırlarda koyun sürüleri besleyerek yaşar. Ülke nüfusunun çoğunluğu kuzeyde olduğu gibi ekonomik etkinlik de tamamen kuzeydedir. Ancak burada da tarım önemli yer tutar. Yetiştirilen başlıca tarım ürünleri tahıl, üzüm ve zeytindir. Sömürgecilikten kurtulduğundan beri Tunus’ta şarapçılık gittikçe gerilemekte, onun yerini yiyecek ürün ve turunçgiller üretimi almaktadır. Sığır hayvancılığı da gelişmekte, balıkçılık ekonomiye katkıda bulunmaktadır.


Ülkede sanayi oldukça sınırlı bir gelişme gösterir. Yeraltı kaynakları bol ve çeşitlidir. Demir, kurşun ve çinko cevherlerine dayalı küçük bir metalurji sanayi vardır. Gafsa Bölgesi’nde elde edilen ve ülkenin önemli zenginliklerinden biri olan fosfat Tunus yakınlarındaki fabrikalarda işlenir. Petrol üretimi ülke nüfusuna oranla oldukça yüksek sayılır. Ayrıca Cezayir petrolünün bir bölümü Tunus’un Shirra Limanı’ndan dışa gönderilir. Başlıca kentlerin hepsinde (Kayrevan, Bizerte, Sus, Sfaks ve Tunus limanı kentleri) hafif sanayi kolları vardır.


Hükümet bir ara uygulamakta olduğu sosyalizasyon siyasetini 1972’den sonra terk ederek liberal bir ekonomi siyaseti uygulamaya başlamıştır. 1972-1976 arasında çıkarılan yasalarla yabancı sermaye davet edilmiş, özellikle yeraltı zenginliklerinin işlenmesine ve turizmin geliştirilmesine önem verilmiştir. Ekonomide elde edilen önemli başarıların yanı sıra sosyal alanda da önemli ilerlemeler sağlanmıştır. Çok evlilik (poligami) ve cariye edinme yasaklanmış, doğum kontrolü yaygınlaştırılmıştır. Okuryazar oranı yüzde 75’e yükselmiştir. Bununla birlikte ülkede özellikle gençler arasında önemli ölçüde işsizlik söz konusudur. Ayrıca kırsal kesimden kentlere olan göç de önemli sorunlar yaratmaktadır.


Tarih. Fenikelilerin İÖ 12. yüzyılda Tunus yöresine yerleştikleri bilinmektedir. İÖ 6. yüzyılda Fenikelilerin kurduğu Kartaca kenti sonradan gelişerek büyük ve güçlü bir kent devleti oldu ve yıllarca Roma ile mücadele etti. İÖ 146’da Kartacalıların Roma’ya yenilmesinden sonra Tunus toprakları Roma’nın eline geçti. İS 5. yüzyılda Vandallar ülkeyi istila ettiler. Ardından Bizans, sonra da 7. yüzyılda Arap egemenliği geldi. Tunus 1574’te Osmanlı İmparatorluğu’na katıldı ve Türk valilerin yönetiminde 20. yüzyıla geldi.


188l’de Fransız himayesine giren ülke, Yeni Destur Partisi’ni kuran Habip Burgiba’nın önderliğinde 1956’da bağımsızlığa kavuştu. 1957’de cumhurbaşkanı olan Burgiba 1975’te kabul edilen bir yasa ile yaşam boyu başkanlığa seçildi.