TOTEM ilkel toplumlarda bir, insan ya da bir insan topluluğu ile dinsel-büyüsel ilişkisi olduğuna ve o insanı ya da topluluğu koruduğuna inanılan hayvan, bitki, cansız nesne, doğasal olay.
Temelde “totem” bir çeşit tanrı, “totemcilik” (totemizm) de bir çeşit dindir. sosyal bilimcilere göre totemcilik insanlığın ilk dinidir. Totem, genellikle bir hayvan ya da bitki türüdür; ancak bulut, yağmur, ay, güneş, ateş, dağ, deniz vb. şeylerin de totem sayıldığı görülmüştür.
Totemcilikte, totemin taşıdığı varsayılan bir “gizli güç”e (mana) tapılır; özel şeylerden bağımsız olan bu güç, bireyden klandan önce var olduğu gibi onlardan sonra da varlığını sürdürecektir; işte bu tanrısal güç, totemlerde cisimleşerek ortaya çıkar.
Her klanın bir totemi vardır ve bu totem genellikle bireyin de totemidir. Bazı bilim adamlarına göre ruh ve tanrı kavramları, totem kavramından kaynaklanmış tasarımlardır; bir başka deyişle, özel adli tanrılar ve tanrılı dinler evresine totem dininin aşılması sonucunda ulaşılmıştır.