ŞİZOFRENİ ruhsal işlevlerin dağılıp ayrışmasıyla beliren ve daha çok gençlerde görülen akıl ya da ruh hastalığı. Genç yaşlarda görüldüğü için, bu hastalık, geçen yüzyılın sonuna doğru Emil Kraepelin tarafından “erken bunama” terimiyle nitelendirilmiş ve kapsamlı bir şekilde ele alınarak incelenmiştir.
Genel olarak hastalık, birbirini bütünleyen dört ayrı psikiyatrik görünüm (tablo) halinde incelenir: Basit, hebefrenik, katatonik ve paranoyit şizofreni. Bunların hepsinde de şu temel özellikler göze çarpar: Duyarsızlık; ruhsal işlevlerde çözülme (bunama); duygusal gerilim ve dengesizlikler. Genç yaşlarda (özellikle 20-30 yaşlar arası) çok görülen bir hastalıktır geri zekalılıktan sonra en sık görülen akıl hastalıklarından biridir.
Hastanelerde tedavi gören ruh hastalarının yüzde elli kadarını şizofrenik hastalar oluşturur. Bazı psikopatolojik haller (şizoit ve nevrotik nitelikler), şizofreninin ilk belirtileri olarak ortaya çıkabilir. Bu hastalığın nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, kalıtsal bakımdan kişinin temel gerekçesini oluşturur. Ancak birçok etkenlerin bir araya gelmiş olması (elverişsiz sosyoekonomik koşullar vb.), kalıtım yoluyla bu hastalığın nasıl geçtiğinin kolayca belirlenmesini engellemektedir. Ancak şizofrenili kimselerin çocuklarında, bu hastalık ortalama olarak yirmi kat daha çok görülmektedir.
Yakın zamana kadar şizofrenik hastalara tedavi edilemez gözüyle bakılıyordu; günümüzde ise bunlar akıl hastanelerine yatırılarak tedavi edilmektedirler. Yatıştırıcı ilaçların sayesinde, şizofrenlerin tedavisi ve sakinleştirilmesi oldukça kolaylaşmıştır. En etkili tedavi yöntemi ise elektroşok ve insülin tedavisidir. Tedavi gören hastaların yüzde yirmi beşi normal yaşama dönebilmektedir.