PENGUEN güney yarım kürede, kutup bölgelerinde yaşayan kısa kanatlı ve perde ayaklı kuşların adı. Penguenler, soğuk denizlerde yaşayan su kuşlarıdır. Kanatları kısa ve teleksiz olduğu için uçamazlar. Gövdeleri, genellikle siyah ya da siyaha yakın gri tüylerle, göğüs ve karın kısmı beyaz tüylerle kaplıdır.
Bacaklar vücudun gerisine yakın olduğu için, hayvan yürürken vücudunu dik tutmak zorundadır. Yürümek penguen için zor olduğundan bazen karnının üstüne buzlara ve kara yatarak küreği andıran kanatlarının yardımıyla kendini ileri sürükler. Buna karşılık, suda çok iyi yüzer ve dalar.
Denizlerdeki balıklarla ve kabuklularla beslenir. Dişi penguenler yılda bir veya iki yumurta yapar ve yumurtalarını karada yere, ya da bir kaya kovuğuna bırakır. Bazı türleri yumurtasını karın kısmındaki bir deri kıvrımı içinde taşır. Yumurtalardan sık tüylü yavrular çıkar. Yavrular genellikle yalnız anne tarafından değil, bütün sürü tarafından beslenir.
Penguen adı, Türkçeye Fransızcadan geçmiştir. Fransızcada bu sözcük, gerçek penguenlerden çok, dalıcımartıgiller (alcidae) için kullanılır; gerçek penguenlere manşa (manchot) denir. Ancak Türkçe de ve başka dillerde, penguen deyince Güney Kutbu Bölgesi’nde yaşayan bu kuşlar anlaşılır.
Başlıca penguen türleri: İmparator pengueni (Aptenodytes forsterii), kral pengueni (A. patagonica), küçük mavi penguen (Eudyptula minor), gözlüklü penguen (Spheniscus demersus). Bunların dışında güney kutbundan Avustralya ve Yeni Zelanda’ya, Güney Afrika ve Galapagos Adaları’na kadar irili ufaklı daha birçok penguen türü vardır.