ÖZÜMLEME besinlerin, değişikliğe uğrayarak yeniden sentezlemek yoluyla organizmaya özgü maddelere dönüşmesi. Özümleme olayı, bütün canlı varlıkların temel ve belirleyici özelliğidir. Hücreler büyüyebilir, kendi kendini onarabilir, çoğalabilir.
Canlı varlık kendi kendine oluşabilir ve yok olabilir, yabancı molekülleri kendine bağlayarak yapısına katabilir. Böylece canlı varlık, varlığın özünü oluşturan madde ve enerjiyi yapar; yapısını onarır ve yedek madde de biriktirir. Senteze varan bu kendi kendini yapma süreçleri “anabolizma”yı oluşturur.
Özümleme gücü bakımından canlı varlıklar iki sınıfa ayrılır: Bazıları (Ototrof) “kendi beslek”tir (yeşil bitkiler, bazı bakteri türleri); bunlar madensel ortamda yaşayabilir, çünkü basit elementleri (azot, karbon, hidrojen, kükürt, karbon gazı vb.) sentezlemek yoluyla gereksinme duyduğu bileşikleri yapabilme yeteneğine sahiptir.
Bazı canlı varlıklar ise (Heterotrof) “dışbeslek”tir (hayvanlar, birçok bakteriler, mantarlar); bunlar, ancak kendibeslekler tarafından sentezi yapılmış ve genellikle basit organik maddeleri sentezlemeyi başarabilir.
Özümleme sürecinde karmaşık besinler sindirim yoluyla parçalanır, sonra canlı madde biçiminde sentezlenmek üzere yeniden birleştirilir. Hücreler de özümleme oranı bakımından birbirinden farklıdır; bu oran az ya da çok büyük olabilir.