MERMER bileşiminde yüzde yetmiş beşin üzerinde kalsiyum karbonat bulunan, genellikle renkli, perdahlanmaya elverişli, billurlaşmış sert kaya. Mermer, taneleri kalsit (kalsiyum karbonat) ya da dolomit (kalsiyum ve magnezyum çift karbonatı) ya da her ikisinin karışımından oluşan ince billurlu bir kayadır. Mermeri kireçli kayalardan ayıran billurlaşma, jeolojik başkalaşımın sonucudur. Bütün jeoloji çağlarında ve eski toprakların büyük bir bölümünde mermere rastlanır.
Mermerler ya katıksız beyaz (yalnız kalisitten oluşur) ya da bileşimine karışmış metal oksitlerin ve organik maddelerin etkisiyle sarı, kırmızı, yeşil, esmer, gri ve siyah renkli, bazısı da türlü renklerde damarlı olur. Ayrıca mermer, genellikle kolay işlenmeye ve perdahlanmaya elverişli bir kaya türüdür. Bütün bu özellikleri nedeniyle mermer hem heykeltraşlıkta, hem de yapı işlerinde ve bezemede (dekorasyon) çok kullanılır. Dekoratif nitelikleri yüzünden aranan, perdahlanmaya elverişli bazı yoğun ve tıkız kireçli taşlara da mermer adı verilir.
Mermer, yapı işlerinde ve öteki bezeme alanlarında kullanılmadan önce, bir dizi işlem görür. Önce bu kayaçlar, taş ocaklarından hava basınçlı tabancalar, kamalar ya da patlayıcı maddelerle belli biçimlerde, olanak varsa dört köşe bloklar halinde çıkarılır; ayrıca, özel tekniklerle bu bloklar biçilir ve istenen biçimde daha küçük bloklara ayrılabilir. Sonra hacmi oldukça büyük olan bu bloklar fabrikalara götürülür ve orada çok şeritli hızlarla biçilerek levhalar haline getirilir. Daha sonra bu levhalar, elmas tozlu disk testerelerle istenen boyutlarda biçilerek perdah atölyelerine yollanır.
Atölyelerde, taneleri giderek incelen ve sertliği işlenecek taşın niteliğine göre değişen aşındırıcı gereçlerden yapılan dönel disklerle, ilk perdah uygulanır; sonra, kurşun ya da keçeden yapılma yumuşak disklerle ikinci perdehtan ve bitirme işleminden geçirilerek, levhalara mermerin parlak niteliği verilir. Elde edilen bu levhalar istenilen amaçlara göre, değişik alanlarda kullanılır (yapıların dışında ve içinde ev içi döşemelerinde, mezarlarda vb.).
Türkiye eski dünya toprakları üzerinde yer alması nedeniyle mermer bakımından çok zengin bir ülkedir; Türkiye’nin her yerinde mermere rastlamak olasıdır. Ancak Türkiye’de mermercilik, bir sanayi kolu haline getirilmemiş ve bu yeraltı zenginliğine gereken önem verilmemiştir. Dünyanın mermer üreten öteki ülkelerinde ise sanayi alanındaki gelişmelere koşut olarak mermer sanayinde de önemli teknik ilerlemeler olmuştur. Günümüzde, İtalya mermer sanayinde dünyanın en ileri ülkesidir ve bu sanayi kolundan önemli bir gelir sağlamaktadır.
Türkiye rnermerleri cinslerine göre dörde ayrılır: 1. Az billurlu ve ışık geçirmeyen adı mermerler Marmara Adası (beyaz-gri); Gebze (elma çiçeği); Afyon (şeker, sarı, kaplan postu); Bilecik (pembe); Ankara (bej ya da damarlı); Hereke (Hereke pudingi); Kırşehir (zeytin yaprağı ; sedef;) Kütahya (antep fıstıkrengi); Geyve (maun); Kayseri (siyah); İzmir (beyaz). 2. Çok billurlu, damarlı ve ışık geçiren oniksler (akik ve albatr cinsi): Seben-Bolu (beyaz, yeşil fonlu); Söğüt-Bilecik (yeşil, sarı, çaltıtaşı); Yunus Emre-Eskişehir (kahverengi); Turhal (yeşil, sarı); Tokat (yeşil); Salanda-Nevşehir (yeşil). 3. Kalsiyum karbonatlı suların bıraktığı, yapıları delikli çökeltilerden oluşan pamuktaşları: Afyon (sarı); Denizli (sarı); Kütahya (açık kahverengi); Maliköy (beyaz) Pamukkale (beyaz). 4. İyi kenetlenmiş billurlu çok sert taşlardan oluşan diyabazlar: Gemlik (yeşil).
Mermerler ya katıksız beyaz (yalnız kalisitten oluşur) ya da bileşimine karışmış metal oksitlerin ve organik maddelerin etkisiyle sarı, kırmızı, yeşil, esmer, gri ve siyah renkli, bazısı da türlü renklerde damarlı olur. Ayrıca mermer, genellikle kolay işlenmeye ve perdahlanmaya elverişli bir kaya türüdür. Bütün bu özellikleri nedeniyle mermer hem heykeltraşlıkta, hem de yapı işlerinde ve bezemede (dekorasyon) çok kullanılır. Dekoratif nitelikleri yüzünden aranan, perdahlanmaya elverişli bazı yoğun ve tıkız kireçli taşlara da mermer adı verilir.
Mermer, yapı işlerinde ve öteki bezeme alanlarında kullanılmadan önce, bir dizi işlem görür. Önce bu kayaçlar, taş ocaklarından hava basınçlı tabancalar, kamalar ya da patlayıcı maddelerle belli biçimlerde, olanak varsa dört köşe bloklar halinde çıkarılır; ayrıca, özel tekniklerle bu bloklar biçilir ve istenen biçimde daha küçük bloklara ayrılabilir. Sonra hacmi oldukça büyük olan bu bloklar fabrikalara götürülür ve orada çok şeritli hızlarla biçilerek levhalar haline getirilir. Daha sonra bu levhalar, elmas tozlu disk testerelerle istenen boyutlarda biçilerek perdah atölyelerine yollanır.
Atölyelerde, taneleri giderek incelen ve sertliği işlenecek taşın niteliğine göre değişen aşındırıcı gereçlerden yapılan dönel disklerle, ilk perdah uygulanır; sonra, kurşun ya da keçeden yapılma yumuşak disklerle ikinci perdehtan ve bitirme işleminden geçirilerek, levhalara mermerin parlak niteliği verilir. Elde edilen bu levhalar istenilen amaçlara göre, değişik alanlarda kullanılır (yapıların dışında ve içinde ev içi döşemelerinde, mezarlarda vb.).
Türkiye eski dünya toprakları üzerinde yer alması nedeniyle mermer bakımından çok zengin bir ülkedir; Türkiye’nin her yerinde mermere rastlamak olasıdır. Ancak Türkiye’de mermercilik, bir sanayi kolu haline getirilmemiş ve bu yeraltı zenginliğine gereken önem verilmemiştir. Dünyanın mermer üreten öteki ülkelerinde ise sanayi alanındaki gelişmelere koşut olarak mermer sanayinde de önemli teknik ilerlemeler olmuştur. Günümüzde, İtalya mermer sanayinde dünyanın en ileri ülkesidir ve bu sanayi kolundan önemli bir gelir sağlamaktadır.
Türkiye rnermerleri cinslerine göre dörde ayrılır: 1. Az billurlu ve ışık geçirmeyen adı mermerler Marmara Adası (beyaz-gri); Gebze (elma çiçeği); Afyon (şeker, sarı, kaplan postu); Bilecik (pembe); Ankara (bej ya da damarlı); Hereke (Hereke pudingi); Kırşehir (zeytin yaprağı ; sedef;) Kütahya (antep fıstıkrengi); Geyve (maun); Kayseri (siyah); İzmir (beyaz). 2. Çok billurlu, damarlı ve ışık geçiren oniksler (akik ve albatr cinsi): Seben-Bolu (beyaz, yeşil fonlu); Söğüt-Bilecik (yeşil, sarı, çaltıtaşı); Yunus Emre-Eskişehir (kahverengi); Turhal (yeşil, sarı); Tokat (yeşil); Salanda-Nevşehir (yeşil). 3. Kalsiyum karbonatlı suların bıraktığı, yapıları delikli çökeltilerden oluşan pamuktaşları: Afyon (sarı); Denizli (sarı); Kütahya (açık kahverengi); Maliköy (beyaz) Pamukkale (beyaz). 4. İyi kenetlenmiş billurlu çok sert taşlardan oluşan diyabazlar: Gemlik (yeşil).