MANTIK düşünce biçimleri ve yasaları bilimi. İnsan düşünen bir varlık olduğuna göre, mantık, insanı ve insanın ruhsal yapısını çok yakından ilgilendiren bir bilimdir. Bilindiği üzere, her düşünce, ister gündelik ve hazırlıksız olsun, ister bilimsel olsun, birtakım işlemlere dayanır. Bu işlemler olmadan, bilgi edinilemez.
Mantığı, insanoğlunun “aklını, hem kendini hem de başkalarını iyi yetiştirmek üzere, eşyanın bilinmesinde iyi yönetmek sanatı” olarak tanımlayanlar olmuştur. Ancak gerçekte, mantık, akla dayalı bir bilgi alanına yöneldiği ve belli bir konuyu kapsadığı için, bir bilimdir.
Ruhsal yaşamı, zihinsel etkinliği ve bu etkinliğin görevlerini inceleyen psikolojinin tersine, mantık, zihinsel etkinliklerin ve etkin düşüncenin ürünlerini inceler. Psikolog, ruhsal olguları, düşüncenin işlemlerini ve bunların ortaya çıkışını anlatır. Oysa mantıkçı, düşüncenin işlemlerinin doğru olarak yürütülebilmesi ve geçerli olabilmesi için her zaman uyulması zorunlu olan kurallar ortaya koyar.
Buna göre mantık kural koyucu (normatif) bir bilimdir, amacı da gerçeğe ulaşmaktır. Ancak gerçek (hakikat) düşünenin kendi kendisiyle uyumu ve yine düşüncenin eşya ile uyumu olarak ele alınabilir. Şu halde, her türlü somut belirlenişten bağımsız olan biçimsel (formel) bir mantık ve gündelik bilginin üstüne yükselmeyi, bilimsel bilgiyi düzeltmeyi mümkün kılan ve tek tek bilimlere ilişkin olan mantık, yani metodoloji de vardır.
Bilimin kendisinin, metotlarının, ilkelerinin ve vardığı sonuçların ne gibi bir değer taşıdığı sorulabilir. İşte bu, bilgi kuramının konusudur ve metodolojiyle birlikte genel mantığı oluşturur. Ayrıca, bilginin, sadece biçimini değil, içeriğini de göz önüne alan ve biçimsel mantıktan farklı olan bir de uygulamalı mantık vardır.
Mantığı, insanoğlunun “aklını, hem kendini hem de başkalarını iyi yetiştirmek üzere, eşyanın bilinmesinde iyi yönetmek sanatı” olarak tanımlayanlar olmuştur. Ancak gerçekte, mantık, akla dayalı bir bilgi alanına yöneldiği ve belli bir konuyu kapsadığı için, bir bilimdir.
Ruhsal yaşamı, zihinsel etkinliği ve bu etkinliğin görevlerini inceleyen psikolojinin tersine, mantık, zihinsel etkinliklerin ve etkin düşüncenin ürünlerini inceler. Psikolog, ruhsal olguları, düşüncenin işlemlerini ve bunların ortaya çıkışını anlatır. Oysa mantıkçı, düşüncenin işlemlerinin doğru olarak yürütülebilmesi ve geçerli olabilmesi için her zaman uyulması zorunlu olan kurallar ortaya koyar.
Buna göre mantık kural koyucu (normatif) bir bilimdir, amacı da gerçeğe ulaşmaktır. Ancak gerçek (hakikat) düşünenin kendi kendisiyle uyumu ve yine düşüncenin eşya ile uyumu olarak ele alınabilir. Şu halde, her türlü somut belirlenişten bağımsız olan biçimsel (formel) bir mantık ve gündelik bilginin üstüne yükselmeyi, bilimsel bilgiyi düzeltmeyi mümkün kılan ve tek tek bilimlere ilişkin olan mantık, yani metodoloji de vardır.
Bilimin kendisinin, metotlarının, ilkelerinin ve vardığı sonuçların ne gibi bir değer taşıdığı sorulabilir. İşte bu, bilgi kuramının konusudur ve metodolojiyle birlikte genel mantığı oluşturur. Ayrıca, bilginin, sadece biçimini değil, içeriğini de göz önüne alan ve biçimsel mantıktan farklı olan bir de uygulamalı mantık vardır.