KAYAK kar üzerinde kaymak için ayağa takılan uzun ve dar tahta aygıt. Su üstünde kaymak için yapılanına su kayağı denir. Kayaklar suya ve çarpmaya dayanıklı esnek ağaçlardan yapılır. Boyu 2 metreye yakın, eni 7-9 cm arasındadır.
Yarıdan geride kalan kısmında ayağın takılmasına ve ayak tarağının oynatılmasına elverişli bir tabanlığı ve tasması vardır. Kara takılmaması için de ön ucu yukarıya doğru kıvrıktır.
Kayak eski çağda bile kuzeyde yaşayan halkların (Laponlar) kar üzerinde kolayca yürümek için kullandığı bir araçtı. İskandinav halkları kış tanrıçası Skjeda’nın adından ötürü bu araca ski (kayak) adını vermişler ve kullanımını yaygınlaştırmışlardır.
Kayak sporu 19. yüzyılın sonlarına doğru 1877’de Norveç’in başkenti Oslo’da Christiania Kayak Kulübü’nün kurulmasıyla başlamıştır. Bunu 1896’da Fransa’da Alp Dağları’nda kurulan kayak kulüpleri izlemiş böylece bu iki yerin yüzey şekillerine bağlı olarak iki çeşit kayak sporu tipi ortaya çıkmıştır: Daha düz alanlarda yapılan Kuzey kayağı ve engebeli arazide yapılan Alp kayağı ya da dağ kayağı.
Alp kayağında bir iniş ve iki slalom (dev slalom ve özgül slalom) vardır. Bir hız yarışı olan iniş kayağında erkekler için 700 ile 1000 metre arası, kadınlar için 500 ile 700 metre arası bir düzey farkı gözetilerek 2.5-4 km kaymak gereklidir.
Bu yarışın yapıldığı ünlü yerlerin başında İsviçre’deki Lauberhorn ve Avusturya’daki Hahnenkamm iniş alanları gelir. Özgül slalom eğilimli ve kıvrımlı bir alanda kısa bir iniş biçimindedir. Erkek yarışmacılar bu alanda 180 ile 220 m bir düzey farkı gözetilerek 55-75 kadar kapıdan (aynı renkte dikili iki sopa arası), kadınlar 120 ile 180 m bir düzey farkı gözetilerek 40-60 kapıdan geçmek zorundadırlar.
Dev slalomda olduğu gibi bunda da bir kapının atlanması yarış dışı kalmaya yol açar. Dev slalom erkekler için 400, kadınlar için 300 m düzey farkına serpiştirilmiş en az 50 kapının geçilmesi demektir. Bir de iniş ve slalomu birleştiren kombine yarışlar vardır.
Kuzey kayağı geleneksel bir yarıştır, üçte biri düz, üçte biri hafif yokuş, üçte biri hafif iniş olan bir alanda yapılır. Erkekler 15,30 ve 50 km üzerinden, kadınlar 5 ve 10 km üzerinden kayarak yarışırlar. Kuzey kayağında erkekler için bir de atlama yarışmaları vardır. Bunlar 70 m, 90 m ve 150 m tramplen mesafeli olabilir. Atlayış, uzunluğa ve uçuştaki duruşa göre değerlendirilir.
Kombine kuzey kayağı orta uzunlukta bir düz kayışla (15 km), orta tramplende bir atlayışın sonuçlarına dayanır. Uluslararası Kayak Federasyonu, 1924’te yapılan ve ilk kış olimpiyatları diye adlandırılan yarışmalar sırasında kurulmuştur. İlk dünya Kuzey kayağı şampiyonası 1925’te, Alp kayağı şampiyonası ise 193l’de düzenlenmiştir. Günümüzde her iki dalda da dört yılda bir dünya şampiyonaları düzenli olarak yapılmaktadır. Kayak sporunun gelişmiş olduğu ülkelerde son derece modern tesisler (teleferik, telesiej, teleski vb.) vardır.