KAUÇUK tropikal bölgelerde yetişen ve süt kıvamında beyaz bir sıvı veren ağaç (Hevea Guyanensis) ve bu salgının pıhtılaşmış esnek hamuru. Daha başka bitki türlerinden elde edilen buna benzer maddelere de kauçuk adı verilir. Kauçuk sözü (kahuşu) Amazon yerlilerinin dilinde “ağlayan ağaç” anlamına gelir.
Doğal kauçuk, kauçuk ağacının kabuğu çizilerek sızdırılan sütsü kıvamda bir hidrokarbürdür. Formülü (C5H8)n olan poliizopren cinsinden bu maddenin ortalama molekül kütlesi 200.000 ile 300.000 arasındadır. Yapım yöntemine bağlı olarak renksiz ya da sarımtrak yarısaydam bir görünümde olur.
Oksijenin etkisi ile izopren zinciri birçok yerden koparak daha küçük parçalara bölünür, bu da onun esnekliğini ve direncini yok eder. Ham kauçuk olduğu gibi bırakılırsa biçimsizleşeceğinden kükürtle işlenip sağlamlaştırılır. 1840’ta Charles Goodyear’ın bulduğu kükürtleme işlemi, hidrokarbon zincirlerini kükürt atomlarıyla birbirine bağlamaya dayanır ve zincirlerin birbiri üstünden kaymasına engel olarak kauçuğun esnekliğini artırmaya yarar.
Kükürtleme oranı yüksek tutulursa köprü bağlantıları artacağından kauçuğun esnekliği yavaş yavaş azalır. Kükürt oranı yüzde 32’ye vardığında artık hiç bir esneklik kalmaz ve kauçuk ebonit denen kırılgan katı bir maddeye dönüşür. Sentetik kauçuk, kükürtle işlendiği zaman esneklik kazanan büyük moleküllü maddelerdir. Doğal kauçuk gibi, bu polimerler de özel biçim ve simetri gösteren esnek uzun molekül zincirlerinden oluşur.
Bunların en önemlileri SBR simgesiyle gösterilen bütadyen ve stiren kopolimerleridir. Polibütadyen, poliizopren ve bütil de otomobil lastiği sanayinde çok kullanılan kauçuklardır.