KAPLUMBAĞA vücudu kemik gibi sert bir kılıf (bağa) ile kaplı bulunan kısa bacaklı sürüngen hayvanların genel adı. Sürüngenler sınıfının bir takımını oluşturan bu hayvanların 250 kadar türü vardır. Hemen hepsi dişsizdir. Karalarda, tatlı sularda ve denizlerde yaşayan türleri vardır; oldukça uzun ömürlüdürler.
Türkiye’de de çok bulunan kara kaplumbağası (Testudo graeca) 125 yıl kadar yaşar ve oldukça yaygın bir türdür. Kaplumbağaların bütün türleri yumurtayla çoğalır. Yumurta sayısı türüne göre değişir. Yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas) yılda 70-170 yumurta, Herman kaplumbağası (Testudo hermannı) 4-12 yumurta yumurtlar.
Bataklık kaplumbağaları da kara kaplumbağalarından olup sayıları oldukça fazladır (25 cins, 76 tür). Avrupa bataklık kaplumbağası (Emys orbicularis) ile Amerika’da Büyük Göller Bölgesinde yaşayan Amerika bataklık kaplumbağası (Emys blandingi) daha çok canlı avlarla (solucan, sümüklü böcek) beslenir.
Deniz kaplumbağaları ise daha iri hayvanlar olup bunlar arasında ağırlığı 300 kg. olanlar vardır. Yosunla beslenen bu kaplumbağalar, yumurtlamak için karaya çıkarak yumurtalarını kuma gömer ve denize dönerler. Kumun sıcaklığı ile gelişen yavrular yumurtadan çıktıktan sonra içgüdüleriyle yaşamlarını sürdürebilmek için denize ulaşmaya çalışırlar. Ancak birçoğu yırtıcı kuşlar tarafından denize varmadan avlanırlar.