KANSER vücutta bazı hücrelerin gereksiz ve düzensiz olarak çoğalmasından ileri gelen hastalıkların genel adı. Çoğalan hücreler sağlam dokulara zarar vererek bütün organizmaya yayılma eğilimi gösterir. Ancak bütün kanser çeşitleri aynı özelliği göstermez.
Bazıları lokal kalabildiği gibi bazısı da yalnız bir dokuya zarar verir. En çok görülen kanser çeşidi epitelyum kanserleridir. Karsinom da denilen bu kanserlere ya deri ve mukozada (dudaklar, döl yatağı boynu) ya da özek dokulu organlarda (memeler, karaciğer) rastlanır. Sarkom denen kanserler bağ dokularında görülür. Kan sarkomları dalakta, kemik iliğinde ve lenf bezlerinde lösemi denilen kan kanserlerine yol açabilir. Sinir sistemi kanserleri lokal olduğundan vücuda yayılmaz.
Kanser hastalığının günümüzde yaygın olmasının başlıca nedenleri insan ömrünün uzaması ve tanı konma olanağının artmasıdır. Bununla birlikte gençlerde de en az yaşlılar kadar kanser olayı görülmektedir. Kanserin nedenleri bütün dünyada yıllardan beri araştırma konusudur. Bazı etmenlerin, örneğin anilin ve amyant gibi bazı kimyasal maddelerin, iyonlaştırıcı ışınımların (x ışınları), virüslerin bazılarının kanser yaptığı bilinmektedir. Ancak deney hayvanlarında yapay olarak oluşturulan urların bu etmenler kadar, deney hayvanlarına ve kullanılan yönteme de bağlı olduğunu unutmamak gerekir.
Kanserler için, tanıyı kolaylaştıracak ortak karakterler yoktur, ancak kansere tutulan organlarda değişik belirtiler söz konusudur. Bunlar bile tek başına kanserin varlığını anlatmaya yeterli değildir. Az da olsa sık sık görülen kanamalar, çabuk kapanmayan deri ve mukoza yaraları, deride memelerde görülen, ele sert gelen açık ya da gizli şişlikler, hızlı zayıflama, nedeni belirsiz iştahsızlık, sürekli boğaz ağrısı, sindirim güçlükleri, dışkı da düzensizlik kanserin belirtileri arasında sayılabilir.
Tehlikesiz bir hastalık da olabilecek bu belirtilerden herhangi biri varsa, doktora başvurup inceleme yaptırmak gerekir. Doktor ek incelemelere de başvurarak kesin bir tanı koyabilir. Doktor, emin olabilmek için ek incelemeler arasında biyopsiye de başvurabilir. Günümüzde erken anlaşılan kanserlerin pek çoğu iyileştirilebilmektedir. Bunun için cerrahi yönteme başvurulabileceği gibi (bir urun ameliyatla alınması) fizik tedavi (işin tedavisi, kobalt bombası) ve antimitotik (hücre çoğalmasını önleyici) ilaçlar da uygulanabilir. Tedavi, hastalığın bulunduğu yere ve çeşidine göre seçilir. Çeşitli yöntemler tek ya da birlikte uygulanabilir.
Bazıları lokal kalabildiği gibi bazısı da yalnız bir dokuya zarar verir. En çok görülen kanser çeşidi epitelyum kanserleridir. Karsinom da denilen bu kanserlere ya deri ve mukozada (dudaklar, döl yatağı boynu) ya da özek dokulu organlarda (memeler, karaciğer) rastlanır. Sarkom denen kanserler bağ dokularında görülür. Kan sarkomları dalakta, kemik iliğinde ve lenf bezlerinde lösemi denilen kan kanserlerine yol açabilir. Sinir sistemi kanserleri lokal olduğundan vücuda yayılmaz.
Kanser hastalığının günümüzde yaygın olmasının başlıca nedenleri insan ömrünün uzaması ve tanı konma olanağının artmasıdır. Bununla birlikte gençlerde de en az yaşlılar kadar kanser olayı görülmektedir. Kanserin nedenleri bütün dünyada yıllardan beri araştırma konusudur. Bazı etmenlerin, örneğin anilin ve amyant gibi bazı kimyasal maddelerin, iyonlaştırıcı ışınımların (x ışınları), virüslerin bazılarının kanser yaptığı bilinmektedir. Ancak deney hayvanlarında yapay olarak oluşturulan urların bu etmenler kadar, deney hayvanlarına ve kullanılan yönteme de bağlı olduğunu unutmamak gerekir.
Kanserler için, tanıyı kolaylaştıracak ortak karakterler yoktur, ancak kansere tutulan organlarda değişik belirtiler söz konusudur. Bunlar bile tek başına kanserin varlığını anlatmaya yeterli değildir. Az da olsa sık sık görülen kanamalar, çabuk kapanmayan deri ve mukoza yaraları, deride memelerde görülen, ele sert gelen açık ya da gizli şişlikler, hızlı zayıflama, nedeni belirsiz iştahsızlık, sürekli boğaz ağrısı, sindirim güçlükleri, dışkı da düzensizlik kanserin belirtileri arasında sayılabilir.
Tehlikesiz bir hastalık da olabilecek bu belirtilerden herhangi biri varsa, doktora başvurup inceleme yaptırmak gerekir. Doktor ek incelemelere de başvurarak kesin bir tanı koyabilir. Doktor, emin olabilmek için ek incelemeler arasında biyopsiye de başvurabilir. Günümüzde erken anlaşılan kanserlerin pek çoğu iyileştirilebilmektedir. Bunun için cerrahi yönteme başvurulabileceği gibi (bir urun ameliyatla alınması) fizik tedavi (işin tedavisi, kobalt bombası) ve antimitotik (hücre çoğalmasını önleyici) ilaçlar da uygulanabilir. Tedavi, hastalığın bulunduğu yere ve çeşidine göre seçilir. Çeşitli yöntemler tek ya da birlikte uygulanabilir.