KAN insanda ve hayvanlarda damarlarda bulunan ve bir yandan organizmadaki dokulara metabolizma için gerekli besinleri ve oksijeni götüren, öte yandan dokularda oluşan metabolizma artıklarını boşaltma organlarına (böbrek, akciğer, deri) taşıyan akışkan kırmızı sıvı. Ayrıca vücuda verilen bazı maddeleri de (ilaçlar) iletmeye yarar.
Kan, karmaşık yapılı sarımtrak bir sıvı (plazma) ile onun içinde yüzen hücrelerden oluşur. Damardan dışarı çıktıktan sonra pıhtılaşır.
Bir tüpün içine konarak pıhtılaşması önlenen kan hücreleri dibe çöker, plazma bölümü üstte kalır. Çökelme hızı, çöken alyuvarların üstündeki kan sütununun milimetre yüksekliği ile ölçülür. Yükseklik bir saatin, iki saatin ve yirmi dört saatin sonunda saptanır. Normal kanda çökelme hızı erkeklerde aynı zaman sırasına göre 3, 8, 50 mm. kadınlarda 6, 16, 70 mm.’dir. çökelme hızı had ve kronik iltihaplanmalarda artar.
Pıhtılaşması önlenmiş olan kan santrfüjleme yoluyla plazma ve yuvar bölümlerine ayrılır. Yuvar bölümü toplam kanın yüzde 45’i dolayındadır. Plazma bölümünde su, suda erimiş madensel tuzlar, organik moleküller (şekerler, yağlar, proteinler), hormonlar ve erimiş gazlar bulunur.
Yuvar bölümü de çeşitli hücrelerden oluşur: Alyuvarlar (eritrosit), akyuvarlar (lökosit) ve kan pulcukları (trombosit). Bir kan sayımı yapılarak bu hücrelerin kandaki miktarı saptanabilir. Ortalama olarak bir milimetreküp kanda 4,5 - 5.5 milyon alyuvar, 5.000 - 8.000 tane akyuvar, 230.000 kadar kan pulcuğu bulunur. Akyuvarların hepsi aynı türden değildir. Yüzde 3-7 kadarı tek çekirdekli, geriye kalanın yarısından fazlası çok çekirdekli akyuvar, kalanı da lenfosit denen lenf hücreleridir.
Pıhtılaşan kan santrfüjlenirse serum pıhtıdan ayrılır. Serumla plazmanın farkı, serumda pıhtılaşmayı sağlayan fibrinojenin bulunmasıdır. Kanın bileşimi insan sağlığı açısından çok önemlidir. Bunu saptamak için kan aç karnına toplardamardan alınarak incelenir. Sağlıklı bir insan kanında bulunan maddelerin oranı şöyledir:
Kandaki madde 1 litrede
protein 70-85 gr.
üre 0.25-0.45 gr.
ürik asit 30-40 mgr.
kreatin 7-15 mgr.
şeker 0.9-1.1 gr.
lipit 5-7 gr.
kolesterol 1.5-2.2 mgr.
kalsiyum 90-110 mgr.
potasyum 0.15-0.20 gr.
sodyum 3.15-34O gr. magnezyum 18-25 mgr.
Kan, karmaşık yapılı sarımtrak bir sıvı (plazma) ile onun içinde yüzen hücrelerden oluşur. Damardan dışarı çıktıktan sonra pıhtılaşır.
Bir tüpün içine konarak pıhtılaşması önlenen kan hücreleri dibe çöker, plazma bölümü üstte kalır. Çökelme hızı, çöken alyuvarların üstündeki kan sütununun milimetre yüksekliği ile ölçülür. Yükseklik bir saatin, iki saatin ve yirmi dört saatin sonunda saptanır. Normal kanda çökelme hızı erkeklerde aynı zaman sırasına göre 3, 8, 50 mm. kadınlarda 6, 16, 70 mm.’dir. çökelme hızı had ve kronik iltihaplanmalarda artar.
Pıhtılaşması önlenmiş olan kan santrfüjleme yoluyla plazma ve yuvar bölümlerine ayrılır. Yuvar bölümü toplam kanın yüzde 45’i dolayındadır. Plazma bölümünde su, suda erimiş madensel tuzlar, organik moleküller (şekerler, yağlar, proteinler), hormonlar ve erimiş gazlar bulunur.
Yuvar bölümü de çeşitli hücrelerden oluşur: Alyuvarlar (eritrosit), akyuvarlar (lökosit) ve kan pulcukları (trombosit). Bir kan sayımı yapılarak bu hücrelerin kandaki miktarı saptanabilir. Ortalama olarak bir milimetreküp kanda 4,5 - 5.5 milyon alyuvar, 5.000 - 8.000 tane akyuvar, 230.000 kadar kan pulcuğu bulunur. Akyuvarların hepsi aynı türden değildir. Yüzde 3-7 kadarı tek çekirdekli, geriye kalanın yarısından fazlası çok çekirdekli akyuvar, kalanı da lenfosit denen lenf hücreleridir.
Pıhtılaşan kan santrfüjlenirse serum pıhtıdan ayrılır. Serumla plazmanın farkı, serumda pıhtılaşmayı sağlayan fibrinojenin bulunmasıdır. Kanın bileşimi insan sağlığı açısından çok önemlidir. Bunu saptamak için kan aç karnına toplardamardan alınarak incelenir. Sağlıklı bir insan kanında bulunan maddelerin oranı şöyledir:
Kandaki madde 1 litrede
protein 70-85 gr.
üre 0.25-0.45 gr.
ürik asit 30-40 mgr.
kreatin 7-15 mgr.
şeker 0.9-1.1 gr.
lipit 5-7 gr.
kolesterol 1.5-2.2 mgr.
kalsiyum 90-110 mgr.
potasyum 0.15-0.20 gr.
sodyum 3.15-34O gr. magnezyum 18-25 mgr.