İSVEÇ Avrupa’nın kuzeyinde devlet. Yüzölçümü 449.964 km2, Nüfus 10,12 milyon. Başkent Stockholm. Doğal ortam. İsveç, İskandinavya Yarımadası’nın doğu yarısı üzerindedir. Ülkenin batısı, Norveç sınırı boyunca kuzeyden güneye doğru İskandinav Dağları ile kaplıdır. Çok yüksek olmayan bu dağ zincirinden doğuya doğru gidildikçe arazi alçalır. Güneydeki yarımada uzantısı ise alçak, yer yer çukur (göller) alanlar durumundadır. Buzul döneminin kalıntıları olarak ülkenin her yanı morenlerle ve göllerle kaplıdır. Büyük göller (Vaner, Vatter, Malar) güneydedir. Sayıca fazla olan ırmakların çok ve debilerinin de yüksek olması hidroelektrik enerji üretimine olanak sağlar.
İskandinav Sıradağları’nın varlığı nedeniyle batı rüzgarlarına büyük bir bölümü kapalı bulunan İsveç’te yükseltilere göre dcğişiklik gösteren tam bir kara iklimi egemendir. Ülkenin kuzeyinde soğuk fazladır ve sürekli bir kar örtüsü vardır, bu nedenle ancak tundra tipi bir bitki örtüsü bulunur. Orta bölüm, göller yöresi ve Stockholm dolayları kuzeye göre biraz daha ılıman iklime sahiptir ve kozalaklı ormanlarla kaplıdır. Baltık Denizinden etkilenen güney bölgesinde ise nemli ve daha yumuşak bir iklim etkin olduğundan geniş yapraklı ormanlar bulunur.
Nüfus. Doğal koşulların elverişsizliği nedeniyle İsveç’te nüfus yoğunluğu azdır (km2 başına 18 kişi). Nüfusun çoğunluğu güneyde ve Botni Körfezi yöresinde toplanmış durumdadır. İskandinavya Dağları’nın üzeri, kuzeydeki Laponya kesimi hemen hemen ıssız sayılabilir. Geçmişte kırsal kesimden kaynaklanan aşırı nüfus artışı nedeniyle 19. yüzyılda çok sayıda İsveçli yabancı ülkelere (özellikle Amerika’ya) göç etmiştir. Günümüzde doğumun azalması nedeniyle göç duraklamıştır. Sanayileşme oranı çok yüksektir. Nüfusun beşte dördü kentlerde oturur.
Ekonomi. İklimin ve toprağın elverişsizliği nedeniyle İsveç’te çalışan nüfusun ancak onda biri tarımla geçinir. Buna karşın tarım üretimi ülkenin yiyecek gereksinmesini büyük ölçüde karşılar. Tarıma elverişli olan orta bölgelerde ve Stockholm yöresinde tahıl (buğday, arpa), şeker pancarı, patates, meyve ve sebze yetiştirilir. Yem bitkisi üretimi de boldur, bununla süt üretimine uygun hayvancılık yapılır. Kırsal kesimde en önemli çalışma alanı ormancılıktır. Ülkenin yarısını kaplayan ormanlar modern bir anlayışla işletilmekte, başta kağıt ve kibrit sanayi olmak üzere pek çok alanda kullanılmaktadır. Balıkçılık da önemli bir gelir kaynağıdır.
İsveç ekonomisin’in en büyük gelir kaynağını endüstri ürünleri oluşturur. Ülkede hidroelektrik çok ucuz bir enerji kaynağıdır. Demir cevherinin bol oluşu nedeniyle demir çelik ve buna bağlı olarak her türlü makine sanayi ileri düzeydedir. Kimya, tekstil, besin sanayilerinin yanısıra otomobil, büyük tonajlı gemiler ve ağır sanayi makineleri üretilmektedir. İsveç dışarıya sattığı endüstri ürünlerine karşılık dışarıdan petrol, doğal gaz ve gıda ürünleri almaktadır.
Tarih. İsveç hakkında ilk tarihi bilgiler Romalı tarihçi Tacitus’un 1. yüzyılın sonunda yazdıklarına dayanır. Onun yazdığına göre Suioneler Malar Gölü yöresinde otururlardı. Başlarında güçlü bir kral vardı. İsveç o zamandan günümüze dek krallıkla yönetildi. Bir ara Danimarka ve Norveç’le Kalmar Birliği içinde yer aldı. Ancak 15. yüzyılda yeniden bağımsızlığını elde ederek Gustav Vasa (1496-1560) zamanında büyük bir krallık oldu. Bugünkü İşveçin kurucusu sayılan bu kral ülkesinde reform hareketlerini destekledi ve ekonomik gelişmeye önderlik etti.
19. yüzyılın başlarında Norveç’le birleşerek uzun süre Rusya ile savaştı. 1905’te barışçı yoldan Norveç’ten ayrıldı. 1917’de ülkede parlamenter monarşi kuruldu: 1920’de ilk sosyal demokrat hükümet iş başına geldi. İsveç günümüzde de krallıktır, ancak demokrasinin çok güçlü olduğu bir ülkedir. “İsveç usulü sosyalizm”den söz edilirse de İsveç sosyalist değildir, çünkü tüm üretim araçları özel kesimin elindedir. Ancak işçiler de çok iyi örgütlenmiş olduklarından ulusal gelir daha adil bir biçimde paylaşılmaktadır.
İskandinav Sıradağları’nın varlığı nedeniyle batı rüzgarlarına büyük bir bölümü kapalı bulunan İsveç’te yükseltilere göre dcğişiklik gösteren tam bir kara iklimi egemendir. Ülkenin kuzeyinde soğuk fazladır ve sürekli bir kar örtüsü vardır, bu nedenle ancak tundra tipi bir bitki örtüsü bulunur. Orta bölüm, göller yöresi ve Stockholm dolayları kuzeye göre biraz daha ılıman iklime sahiptir ve kozalaklı ormanlarla kaplıdır. Baltık Denizinden etkilenen güney bölgesinde ise nemli ve daha yumuşak bir iklim etkin olduğundan geniş yapraklı ormanlar bulunur.
Nüfus. Doğal koşulların elverişsizliği nedeniyle İsveç’te nüfus yoğunluğu azdır (km2 başına 18 kişi). Nüfusun çoğunluğu güneyde ve Botni Körfezi yöresinde toplanmış durumdadır. İskandinavya Dağları’nın üzeri, kuzeydeki Laponya kesimi hemen hemen ıssız sayılabilir. Geçmişte kırsal kesimden kaynaklanan aşırı nüfus artışı nedeniyle 19. yüzyılda çok sayıda İsveçli yabancı ülkelere (özellikle Amerika’ya) göç etmiştir. Günümüzde doğumun azalması nedeniyle göç duraklamıştır. Sanayileşme oranı çok yüksektir. Nüfusun beşte dördü kentlerde oturur.
Ekonomi. İklimin ve toprağın elverişsizliği nedeniyle İsveç’te çalışan nüfusun ancak onda biri tarımla geçinir. Buna karşın tarım üretimi ülkenin yiyecek gereksinmesini büyük ölçüde karşılar. Tarıma elverişli olan orta bölgelerde ve Stockholm yöresinde tahıl (buğday, arpa), şeker pancarı, patates, meyve ve sebze yetiştirilir. Yem bitkisi üretimi de boldur, bununla süt üretimine uygun hayvancılık yapılır. Kırsal kesimde en önemli çalışma alanı ormancılıktır. Ülkenin yarısını kaplayan ormanlar modern bir anlayışla işletilmekte, başta kağıt ve kibrit sanayi olmak üzere pek çok alanda kullanılmaktadır. Balıkçılık da önemli bir gelir kaynağıdır.
İsveç ekonomisin’in en büyük gelir kaynağını endüstri ürünleri oluşturur. Ülkede hidroelektrik çok ucuz bir enerji kaynağıdır. Demir cevherinin bol oluşu nedeniyle demir çelik ve buna bağlı olarak her türlü makine sanayi ileri düzeydedir. Kimya, tekstil, besin sanayilerinin yanısıra otomobil, büyük tonajlı gemiler ve ağır sanayi makineleri üretilmektedir. İsveç dışarıya sattığı endüstri ürünlerine karşılık dışarıdan petrol, doğal gaz ve gıda ürünleri almaktadır.
Tarih. İsveç hakkında ilk tarihi bilgiler Romalı tarihçi Tacitus’un 1. yüzyılın sonunda yazdıklarına dayanır. Onun yazdığına göre Suioneler Malar Gölü yöresinde otururlardı. Başlarında güçlü bir kral vardı. İsveç o zamandan günümüze dek krallıkla yönetildi. Bir ara Danimarka ve Norveç’le Kalmar Birliği içinde yer aldı. Ancak 15. yüzyılda yeniden bağımsızlığını elde ederek Gustav Vasa (1496-1560) zamanında büyük bir krallık oldu. Bugünkü İşveçin kurucusu sayılan bu kral ülkesinde reform hareketlerini destekledi ve ekonomik gelişmeye önderlik etti.
19. yüzyılın başlarında Norveç’le birleşerek uzun süre Rusya ile savaştı. 1905’te barışçı yoldan Norveç’ten ayrıldı. 1917’de ülkede parlamenter monarşi kuruldu: 1920’de ilk sosyal demokrat hükümet iş başına geldi. İsveç günümüzde de krallıktır, ancak demokrasinin çok güçlü olduğu bir ülkedir. “İsveç usulü sosyalizm”den söz edilirse de İsveç sosyalist değildir, çünkü tüm üretim araçları özel kesimin elindedir. Ancak işçiler de çok iyi örgütlenmiş olduklarından ulusal gelir daha adil bir biçimde paylaşılmaktadır.