İRLANDA Atlas Okyanusu’nda ada ve bu adanın güney bölümünde bulunan devlet. İrlanda dilindeki adı Eire. Yüzölçümü 70.283 km.2. Nüfus 4,83 milyon. Başkent Dublin. İngiltere’ye bağlı olan kuzey bölümüne Kuzey İrlanda ya da Ulster denir. Bu bölümün yüzölçümü 13.600 km.2, nüfusu 1,882 milyon başkenti Belfast’tır.
Ada. Büyük Britanya Adası’nın batısındadır. Yüzey şekilleri fazla yüksek değildir. Ada dördüncü zaman buzullarından çok etkilendiği için yer yer morenlerle ve göllerle kaplıdır. Okyanus iklimi nedeniyle hava sürekli nemlidir. Yılın ortalama 200 günü yağışlıdır. bu nedenle ada geniş çayır ve otlaklarla kaplıdır. Çukur alanlar ise turbalıklar halindedir.
İrlanda Cumhuriyeti. İrlanda geçmişte kalabalık bir nüfusa sahipken doğal ve ekonomik koşulların elverişsizliği nedeniyle nüfusun büyük bir bölümü yüz yıldan bu yana süren göçlerle adadan ayrılarak başta ABD olmak üzere başka ülkelere yerleşmişlerdir. Göçeden nüfusun çoğunluğu genç olduğundan adadaki halkın yaş ortalaması yüksektir. Kentleşme hızı yüzde 50 dolayındadır. Dublin’den başka nüfusu 50.000’i aşan yalnız üç kent vardır (Cork, Limerick ve Dun Laoghaire).
İrlanda’da halkın geçimi en başta hayvancılığa dayanır. Dağlık kesimlerde koyun, ovalarda sığır beslenir. Buna bağlı olarak et ve süt üretimi boldur, ihtiyaçtan fazlası ihraç edilir. Ülkenin ılıman olan güneydoğu bölümünde tarım yapılır (buğday, arpa, şeker pancarı, patates).
İrlanda'da içki, tekstil gibi endüstrilerin yanı sıra son yıllarda ağır sanayi alanında da bazı gelişmeler olmuştur (petrokimya, makine yapımı vb). Ancak dışsatım mallarını yalnızca tarım ürünleri oluşturduğundan dış ticaret açığı giderilememektedir. Tarım ürünlerinin başlıca alıcıları İrlanda’nın da üye olduğu Ortak Pazar ülkeleridir.
İrlandalılar Kelt kökenlidir. İÖ 4. yüzyılda adaya yerleşen Keltler burada küçük krallıklar kurdular. Yaşamlarını hayvancılık ve korsanlık yaparak sürdüren Keltlerin tutsak ettikleri Patrick adındaki bir Hıristiyan Romalı ülkede Hıristiyanlığın yayılmasını sağladı ve İrlanda halkı 5. yüzyılda tamamen Katolik Hıristiyan oldu. Adanın kuzey bölümünü (Ulster) İskoçya Krallığı, güney bölümünü ise İngiltere Krallığı ele geçirerek sömürge haline getirdiler. Sonra İskoçya ile birlikte Kuzey İrlanda da İngiltere Krallığı’nın eline geçti. Ancak Katolik İrlanda halkı, ulusal ve dinsel ayrılıklara dayanarak bağımsız olmak için birçok kez ayaklandı. İrlanda, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1921’de yarı bağımsızlığa, 1949’da da tam bağımsızlığa kavuştu.
Kuzey İrlanda. Kuzey İrlanda nüfusunun üçte ikisi protestan, üçte biri katoliktir. Siyasal iktidar ve ekonomik güç Protestanların elindedir. Bu nedenle Katolikler, bölgenin İngiltere’den ayrılarak İrlanda Cumhuriyeti’yle birleşmesini istrmektedirler. Bu ayrılıkçı eğilim 1969’da şiddet eylemlerine dönüşünce İngiliz ordusu ülkeye asker yolladı. İrlanda Cumhuriyet Ordusu adını taşıyan gizli örgütün, gerçekleştirdiği bir dizi suikast ve sabotaj eylemleri hem Kuzey İrlanda’da, hem İngiltere’de ortalığı karıştırdı. Öne sürülen uzlaştırma planları bir sonuç vermedi.
Ada. Büyük Britanya Adası’nın batısındadır. Yüzey şekilleri fazla yüksek değildir. Ada dördüncü zaman buzullarından çok etkilendiği için yer yer morenlerle ve göllerle kaplıdır. Okyanus iklimi nedeniyle hava sürekli nemlidir. Yılın ortalama 200 günü yağışlıdır. bu nedenle ada geniş çayır ve otlaklarla kaplıdır. Çukur alanlar ise turbalıklar halindedir.
İrlanda Cumhuriyeti. İrlanda geçmişte kalabalık bir nüfusa sahipken doğal ve ekonomik koşulların elverişsizliği nedeniyle nüfusun büyük bir bölümü yüz yıldan bu yana süren göçlerle adadan ayrılarak başta ABD olmak üzere başka ülkelere yerleşmişlerdir. Göçeden nüfusun çoğunluğu genç olduğundan adadaki halkın yaş ortalaması yüksektir. Kentleşme hızı yüzde 50 dolayındadır. Dublin’den başka nüfusu 50.000’i aşan yalnız üç kent vardır (Cork, Limerick ve Dun Laoghaire).
İrlanda’da halkın geçimi en başta hayvancılığa dayanır. Dağlık kesimlerde koyun, ovalarda sığır beslenir. Buna bağlı olarak et ve süt üretimi boldur, ihtiyaçtan fazlası ihraç edilir. Ülkenin ılıman olan güneydoğu bölümünde tarım yapılır (buğday, arpa, şeker pancarı, patates).
İrlanda'da içki, tekstil gibi endüstrilerin yanı sıra son yıllarda ağır sanayi alanında da bazı gelişmeler olmuştur (petrokimya, makine yapımı vb). Ancak dışsatım mallarını yalnızca tarım ürünleri oluşturduğundan dış ticaret açığı giderilememektedir. Tarım ürünlerinin başlıca alıcıları İrlanda’nın da üye olduğu Ortak Pazar ülkeleridir.
İrlandalılar Kelt kökenlidir. İÖ 4. yüzyılda adaya yerleşen Keltler burada küçük krallıklar kurdular. Yaşamlarını hayvancılık ve korsanlık yaparak sürdüren Keltlerin tutsak ettikleri Patrick adındaki bir Hıristiyan Romalı ülkede Hıristiyanlığın yayılmasını sağladı ve İrlanda halkı 5. yüzyılda tamamen Katolik Hıristiyan oldu. Adanın kuzey bölümünü (Ulster) İskoçya Krallığı, güney bölümünü ise İngiltere Krallığı ele geçirerek sömürge haline getirdiler. Sonra İskoçya ile birlikte Kuzey İrlanda da İngiltere Krallığı’nın eline geçti. Ancak Katolik İrlanda halkı, ulusal ve dinsel ayrılıklara dayanarak bağımsız olmak için birçok kez ayaklandı. İrlanda, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1921’de yarı bağımsızlığa, 1949’da da tam bağımsızlığa kavuştu.
Kuzey İrlanda. Kuzey İrlanda nüfusunun üçte ikisi protestan, üçte biri katoliktir. Siyasal iktidar ve ekonomik güç Protestanların elindedir. Bu nedenle Katolikler, bölgenin İngiltere’den ayrılarak İrlanda Cumhuriyeti’yle birleşmesini istrmektedirler. Bu ayrılıkçı eğilim 1969’da şiddet eylemlerine dönüşünce İngiliz ordusu ülkeye asker yolladı. İrlanda Cumhuriyet Ordusu adını taşıyan gizli örgütün, gerçekleştirdiği bir dizi suikast ve sabotaj eylemleri hem Kuzey İrlanda’da, hem İngiltere’de ortalığı karıştırdı. Öne sürülen uzlaştırma planları bir sonuç vermedi.