IRAK Güneybatı Asya’da devlet. Yüzölçümü 438.446 km2. Nüfusu 38,27 milyon, başkenti Bağdat. Irak Mezopotamya, başka bir deyişle Fırat ve Dicle ırmaklarının birbirine yaklaştığı yerden birleşip denize döküldüğü yere kadarki alüvyonlu topraklar üzerindedir.
İki ırmak birleştikten sonra Şattülarap adını alır ve geniş bir delta yaparak İran Körfezi’ne dökülür. Bu geniş ovanın doğusunda Zagros Dağları, batısında Suriye Çölü’nün doğu bölümü yer alır. Zagros eteklerinin dışında ülkenin hemen hemen tamamı kuraktır (yıllık yağış ortalaması 97 mm.). İklim genel olarak sıcaktır (kışın ortalama 10 °C, yazın ortalama 35 0 °C).
Irak'ın nüfus yoğunluğu yüzölçümüne oranla azdır (km2 başına 29 kişi). halkın yüzde 75’i Arap, yüzde 20’si Kürt, yüzde 5’i Türk ve İranlı’dır. Kürtler Kuzey Irak’ta yaşar. Halkın çoğunluğu Fırat ve Dicle ırmakları boyunda bulunan kentlerde toplanmıştır (yüzde 65).
Tarım alanları da bu iki ırmak yöresidir. Bu ırmaklar üzerinde yapılmış olan bentler ve barajlar, sulama yoluyla ekilebilir alanların artmasını sağlamıştır. Bu alanlarda tahıl (buğday, arpa, pirinç), hurma ve pamuk yetiştirilir. Şattülarap Bölgesi’nde 150 km. uzunluğunda, 2-3 km. genişliğinde bir alan hurmalıklarla doludur. Otuz milyonu bulan hurma ağacıyla Irak, dünyanın en büyük hurma üreticisi ve dışsatımcıdır.
Kuzey kesimde tütün de yetiştirilir. Ancak ülkenin ekonomik zenginliğinin kaynağını petrol oluşturur (yılda 110 milyon ton). Üretilen petrol, boru hatlarıyla Akdeniz kıyılarındaki limanlara iletilir. Boru hatlarından biri (Kerkük - Adana boru hattı) Türkiye’den geçer ve İskenderun Körfezinde Yumurtalık iskelesine ulaşır. Doğal gaz üretimi de önemli bir yer tutar.
Irak petrolden elde ettiği gelirin büyük bir bölümünü endüstri yatırımlarında kullanmaktadır. Dışalım ve dışsatımın % 90’ı İran Körfezi’ndeki Basra Limanı’ndan yapılır. Petrolden elde edilen gelir halkın yaşam düzeyini önemli ölçüde yükseltmiştir.
Eski Sümer, Akad, Asur ve Babil uygarlıklarının beşıği olan Irak toprakları İÖ 4. yüzyılda Büyük İskender’in eline geçmiş daha sonraları uzun süre İran Devleti’nin elinde kalmış, İS 7. yüzyılda Arap - İslam İmparatorluğu’nun önemli bir bölgesi'ni oluşturmuş, Abbasiler döneminde İslam uygarlığının merkezi durumuna gelmiştir.
11. yüzyılın başlangıcıyla yeniden birçok istilaya sahne olan Irak Selçuklular, İlhanlılar (Moğol), Celayirliler, Timur, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler) 1534’te Bağdat’ın fethiyle Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.
1918’e kadar dört yüzyıldan fazla Türk egemenliğinde kalan ülke 1. Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz mandası altına girmiş ve 1932’de krallık olarak İngiltere’nin himayesinde yarı bağımsız bir statü kazanmıştır.
1958’de kanlı bir darbe ile krallık devrilmiş , Kral 2. Faysal öldürülerek Haşimi iktidarına son verilip cumhuriyet ilan edilmiştir. Devrimi yapan general Abdülkerim Kasım (1958 - 1963) rejimini, başka askeri iktidarlar izlemiş: Abdüsselam Arif 1963 - 1966 , Abdürrahman Arif 1966 - 1968, Ahmet Hasan el Bekr 1968 - 1979) politik ve ekonomik ilişkilerde İngiliz etkinliğinin yerini 1958’den sonra Sovyetler Birliği ve Fransa almıştır.
Ülke Baas Partisi'nin yönetiminde sosyalist düzene girmeye yönelmiştir: Tarım reformu (1958), Iraq Petroleum Company’nin devletleştirilmesi (1961, 1972), bankaların denetimi ve devlet eliyle sanayinin kurulması.
1961 - 1966 ve 1969 - 1975 yıllarında iki kez büyük boyutlara ulaşan Kürt ayaklanması ve bağımsızlık direnişi Irak devletini çok uğraştırmış. 1975’te İran Şahı ile varılan anlaşma sonucu Kürtlere yapılan İran yardımı kesilince ayaklanma bastırılmıştır.
İki ırmak birleştikten sonra Şattülarap adını alır ve geniş bir delta yaparak İran Körfezi’ne dökülür. Bu geniş ovanın doğusunda Zagros Dağları, batısında Suriye Çölü’nün doğu bölümü yer alır. Zagros eteklerinin dışında ülkenin hemen hemen tamamı kuraktır (yıllık yağış ortalaması 97 mm.). İklim genel olarak sıcaktır (kışın ortalama 10 °C, yazın ortalama 35 0 °C).
Irak'ın nüfus yoğunluğu yüzölçümüne oranla azdır (km2 başına 29 kişi). halkın yüzde 75’i Arap, yüzde 20’si Kürt, yüzde 5’i Türk ve İranlı’dır. Kürtler Kuzey Irak’ta yaşar. Halkın çoğunluğu Fırat ve Dicle ırmakları boyunda bulunan kentlerde toplanmıştır (yüzde 65).
Tarım alanları da bu iki ırmak yöresidir. Bu ırmaklar üzerinde yapılmış olan bentler ve barajlar, sulama yoluyla ekilebilir alanların artmasını sağlamıştır. Bu alanlarda tahıl (buğday, arpa, pirinç), hurma ve pamuk yetiştirilir. Şattülarap Bölgesi’nde 150 km. uzunluğunda, 2-3 km. genişliğinde bir alan hurmalıklarla doludur. Otuz milyonu bulan hurma ağacıyla Irak, dünyanın en büyük hurma üreticisi ve dışsatımcıdır.
Kuzey kesimde tütün de yetiştirilir. Ancak ülkenin ekonomik zenginliğinin kaynağını petrol oluşturur (yılda 110 milyon ton). Üretilen petrol, boru hatlarıyla Akdeniz kıyılarındaki limanlara iletilir. Boru hatlarından biri (Kerkük - Adana boru hattı) Türkiye’den geçer ve İskenderun Körfezinde Yumurtalık iskelesine ulaşır. Doğal gaz üretimi de önemli bir yer tutar.
Irak petrolden elde ettiği gelirin büyük bir bölümünü endüstri yatırımlarında kullanmaktadır. Dışalım ve dışsatımın % 90’ı İran Körfezi’ndeki Basra Limanı’ndan yapılır. Petrolden elde edilen gelir halkın yaşam düzeyini önemli ölçüde yükseltmiştir.
Eski Sümer, Akad, Asur ve Babil uygarlıklarının beşıği olan Irak toprakları İÖ 4. yüzyılda Büyük İskender’in eline geçmiş daha sonraları uzun süre İran Devleti’nin elinde kalmış, İS 7. yüzyılda Arap - İslam İmparatorluğu’nun önemli bir bölgesi'ni oluşturmuş, Abbasiler döneminde İslam uygarlığının merkezi durumuna gelmiştir.
11. yüzyılın başlangıcıyla yeniden birçok istilaya sahne olan Irak Selçuklular, İlhanlılar (Moğol), Celayirliler, Timur, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler) 1534’te Bağdat’ın fethiyle Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.
1918’e kadar dört yüzyıldan fazla Türk egemenliğinde kalan ülke 1. Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz mandası altına girmiş ve 1932’de krallık olarak İngiltere’nin himayesinde yarı bağımsız bir statü kazanmıştır.
1958’de kanlı bir darbe ile krallık devrilmiş , Kral 2. Faysal öldürülerek Haşimi iktidarına son verilip cumhuriyet ilan edilmiştir. Devrimi yapan general Abdülkerim Kasım (1958 - 1963) rejimini, başka askeri iktidarlar izlemiş: Abdüsselam Arif 1963 - 1966 , Abdürrahman Arif 1966 - 1968, Ahmet Hasan el Bekr 1968 - 1979) politik ve ekonomik ilişkilerde İngiliz etkinliğinin yerini 1958’den sonra Sovyetler Birliği ve Fransa almıştır.
Ülke Baas Partisi'nin yönetiminde sosyalist düzene girmeye yönelmiştir: Tarım reformu (1958), Iraq Petroleum Company’nin devletleştirilmesi (1961, 1972), bankaların denetimi ve devlet eliyle sanayinin kurulması.
1961 - 1966 ve 1969 - 1975 yıllarında iki kez büyük boyutlara ulaşan Kürt ayaklanması ve bağımsızlık direnişi Irak devletini çok uğraştırmış. 1975’te İran Şahı ile varılan anlaşma sonucu Kürtlere yapılan İran yardımı kesilince ayaklanma bastırılmıştır.