Adolf HİTLER (1889 - 1945) Alman devlet adamı. Avusturya’da küçük bir memur ailesinde dünyaya geldi. Resim ve müziğe karşı olan ilgisi nedeniyle Viyana’ya giderek Akademi’ye girmek istedi, ancak başarılı olamadı. Geçimini badanacılık ve dekoratörlük yaparak sağlamaya çalıştı.
Birinci Dünya Savaşı’nda orduya gönüllü yazılarak savaşa gitti, onbaşı rütbesiyle terhis edildi. O sırada kurulan işçi Partisi’ne girdi ve kısa zamanda bu partinin başına geçerek adını Nasyonal Sosyalist işçi Partisi’ne çevirdi (Nazi adı bunun kısaltılmışıdır). 1923’te Lüdendorf ile birlikte Bavyera hükümetini devirmek istedi, başaramadı. Yakalanıp hapse atıldı.
Hapisteyken ünlü Mein Kampf (Kavgam) adlı kitabını yazdı ve Nasyonal Sosyalizm'in ilkelerini orada açıkladı: Alman ırkının diğer ırklara (özellikle Yahudi ve Slav ırkları) üstünlüğü, Pangermanizm (büyük bir Alman ulusunun gerçekleştirilmesi), parlamento aleyhtarlığı, kuvvete ve şiddete başvurma, savaş tutkusu...
Hapisten çıktıktan sonra partiyi güçlendirmeye girişti, SS örgütünü (yarı askeri polis) ve bazı başka gençlik örgütlerini kurdu. Orta sınıflarla işçiler arasında taraftar bulan partiye, yönetici ve sanayici sınıfları da çekmek için partinin gerçek sosyal yönünü ustaca gizledi.
1932 seçimlerinde parlamentoda en güçlü parti haline gelerek, Von Papen’in de desteği ile 1933’te başbakanlığa atandı. Partideki yerini sağlamlaştırmak için SA (Hücum Birlikleri) örgütünü dağıttı. Komünistleri yasa dışı ilan etti. Hindenburg’un ölümünden sonra devlet başkanlığını da üstlenerek Almanya’nın tek adamı oldu (Reichsführer).
Gizli bir polis örgütü (Gestapo) kurarak Kavgam kitabında savunduğu görüşleri gerçekleştirmeye girişti: Yahudileri toplama kamplarına gönderdi, Versay Antlaşması’nı tanımayarak, Almanca konuşulan ülkeleri ele geçirmeye başladı. Önce Avusturya’yı (1938), sonra Çekoslovakya’yı (1939) işgal etti.
1 Eylül 1939’da Polonya’ya saldırarak İkinci Dünya Savaşı’nı başlattı. Yıldırım saldırılarıyla İskandinavya’yı, Batı Avrupa ülkelerini (Danimarka, Hollanda, Belçika, Fransa) işgal etti. Sovyetler Birliği ile yapılan saldırmazlık antlaşmasını bozarak 1941’de bu ülkeye saldırdı.
Kuzey Afrika’ya asker çıkararak Mısır’ı ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirmeye çalıştı. Balkanları ve Ege Adaları’nı işgal etti. Tırmanma 1943 yılına kadar sürdü. Ancak aynı yıl büyük bir Alman Ordusu’nun Stalingrad’da başarısızlığa uğraması ve ABD’nin savaşa girmesiyle bütün cephelerde Alman yenilgisi başladı.
1944’te girişilen suikastten kurtulunca ordu içinde etkili bir temizlik hareketine girişti. Yenilgisinin kesinleşmesi ve Sovyetlerin Berlin’e girmesi üzerine 1945 yılında metresi Eva Braun’la evlendikten sonra onunla birlikte intihar etti.
Birinci Dünya Savaşı’nda orduya gönüllü yazılarak savaşa gitti, onbaşı rütbesiyle terhis edildi. O sırada kurulan işçi Partisi’ne girdi ve kısa zamanda bu partinin başına geçerek adını Nasyonal Sosyalist işçi Partisi’ne çevirdi (Nazi adı bunun kısaltılmışıdır). 1923’te Lüdendorf ile birlikte Bavyera hükümetini devirmek istedi, başaramadı. Yakalanıp hapse atıldı.
Hapisteyken ünlü Mein Kampf (Kavgam) adlı kitabını yazdı ve Nasyonal Sosyalizm'in ilkelerini orada açıkladı: Alman ırkının diğer ırklara (özellikle Yahudi ve Slav ırkları) üstünlüğü, Pangermanizm (büyük bir Alman ulusunun gerçekleştirilmesi), parlamento aleyhtarlığı, kuvvete ve şiddete başvurma, savaş tutkusu...
Hapisten çıktıktan sonra partiyi güçlendirmeye girişti, SS örgütünü (yarı askeri polis) ve bazı başka gençlik örgütlerini kurdu. Orta sınıflarla işçiler arasında taraftar bulan partiye, yönetici ve sanayici sınıfları da çekmek için partinin gerçek sosyal yönünü ustaca gizledi.
1932 seçimlerinde parlamentoda en güçlü parti haline gelerek, Von Papen’in de desteği ile 1933’te başbakanlığa atandı. Partideki yerini sağlamlaştırmak için SA (Hücum Birlikleri) örgütünü dağıttı. Komünistleri yasa dışı ilan etti. Hindenburg’un ölümünden sonra devlet başkanlığını da üstlenerek Almanya’nın tek adamı oldu (Reichsführer).
Gizli bir polis örgütü (Gestapo) kurarak Kavgam kitabında savunduğu görüşleri gerçekleştirmeye girişti: Yahudileri toplama kamplarına gönderdi, Versay Antlaşması’nı tanımayarak, Almanca konuşulan ülkeleri ele geçirmeye başladı. Önce Avusturya’yı (1938), sonra Çekoslovakya’yı (1939) işgal etti.
1 Eylül 1939’da Polonya’ya saldırarak İkinci Dünya Savaşı’nı başlattı. Yıldırım saldırılarıyla İskandinavya’yı, Batı Avrupa ülkelerini (Danimarka, Hollanda, Belçika, Fransa) işgal etti. Sovyetler Birliği ile yapılan saldırmazlık antlaşmasını bozarak 1941’de bu ülkeye saldırdı.
Kuzey Afrika’ya asker çıkararak Mısır’ı ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirmeye çalıştı. Balkanları ve Ege Adaları’nı işgal etti. Tırmanma 1943 yılına kadar sürdü. Ancak aynı yıl büyük bir Alman Ordusu’nun Stalingrad’da başarısızlığa uğraması ve ABD’nin savaşa girmesiyle bütün cephelerde Alman yenilgisi başladı.
1944’te girişilen suikastten kurtulunca ordu içinde etkili bir temizlik hareketine girişti. Yenilgisinin kesinleşmesi ve Sovyetlerin Berlin’e girmesi üzerine 1945 yılında metresi Eva Braun’la evlendikten sonra onunla birlikte intihar etti.