Gerilim nedir ne işe yarar? özellikleri hakkında bilgi

GERİLİM elektrik potansiyel farkı. Bir elektrik üretecinin (jeneratör, akümülatör, pil, vb.) iki kutup, iletken bir telle birleştirilince gerilim elektrik akmasını sağlar.


Gerilim birimi volttur. direnci 1 ohm olan ve içinden 1 amper şiddetinde akım geçiren bir iletkenin iki ucu arasındaki gerilim 1 volttur. Üreteçlerin gerilimi çok değişik olur. Bir akümülatörün iki kutbu arasındaki gerilim 6 ya da 12 volt, bir pilinki, 1,5 volt, vb. olduğu halde bir jeneratörünkü binlerce voltu bulur.

Elektrik santrallerinde dev jeneratörlerin ürettiği elektrik genellikle 380.000 voltluk, hatta bazen 500.000 voltluk yüksek gerilimlerle üretim yerinden tüketim yerlerine iletilir. Böylece yüksek gerilim hatlarında enerji kaybı en aza indirilmiş olur.

Gerilimler doğru ya da dalgalı akım olarak ikiye ayrılır. Alternatörlerin ürettiği akım dalgalı (alternatif) akımdır ve endüstride ve kentlerin aydınlatılmasında bu akım kullanılır.

Pil, akümülatör ve dinamo doğru akım üretir. Dalgalı akımı doğru akıma çevirmek için doğrultmaç (redresör) denen aygıtlar kullanılır.

Hava hatlarıyla üretim yerlerinden yüksek gerilimde kentlere iletilen elektrik buralarda transformatörlerle düşük gerilime çevrilerek evlere ve endüstri kuruluşlarına verilir. Avrupa'da ve Türkiye'de kullanılan gerilim genellikle 220 volttur. Bazı yerlerde 110 voltluk gerilim de kullanılır.

Anglosakson ülkelerinde ise 120 ve 240 volt kullanılır. Elektrikli ev aletlerinin kullanımında gerilimin bilinmesi çok önemlidir. Her ev aleti belli bir gerilimde çalışmak üzere yapılmıştır. Daha düşük gerilimde kullanılırsa gerektiği gibi çalışmaz, daha yüksek gerilim verilirse yanar, bozulur. Örneğin Türkiye'de üzerinde 110 V yazılı bir ütü, radyo, soba, buz dolabı, vb. 220 V gerilime bağlanırsa yanar.