Filistin Nerede Ne Zaman Kuruldu İsrail Nasıl Yerleşti? Tarihi Hakkında Bilgi

FİLİSTİN Akdeniz'in doğusunda, Lübnan, Suriye Çölü ve Lut Gölü arasında kalan bölge. Eski çağda önce Kenanlıların ülkesi iken M.Ö. 13. yüzyılda İbranilerin eline geçti. Yunanlılar ve daha sonra Romalılar buraya Filistin adını verdiler.


Filistin İbranilerden sonra Asurluların, Perslerin Romalıların ve Bizans'ın egemenliğine girdi. 7.yüzyılın başlarında (636-640) Arapların eline geçti. Ancak burada yaşayan Hristiyan, Musevi ve Maruni halk önce Emeviler (bunların başkenti Suriye'de Şam idi) ve sonra Abbasiler zamanında Filistin giderek İslamlaşıp Araplaştı.

9. yüzyılın sonlarında Filistin, Mısır'da egemen olan Sülalelerin (Tolunoğulları, Fatımiler) daha sonra Eyyubilerin eline geçti. Bu tarihlerde Haçlılar Kudüs'ü ele geçirmek için çaba harcadılar ve bir Latin Krallığı kurdularsa da bu yönetim uzun ömürlü olmadı. Ülke 1291'de Mısır'ın, 1516'da da Mısır'la birlikte Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğine girerek dört yüzyıl Osmanlıların elinde kaldı.

Türk egemenliği sırasında Filistin halkı çoğunluğu Müslüman olmak üzere Hristiyan, Yahudilerden oluşuyordu. 1880'den sonra siyonizmin etkisiyle Filistin'e Yahudi akını başladı. 1922'de Filistin İngiliz mandasına verildi. İngiltere burada bağımsız bir Yahudi Devleti kurmamakla birlikte Balfour Bildirisi (1917) ile söz verilen “Yahudi Ulusal Ocağı”nın gelişmesini kolaylaştırdı.

Araplar Filistin'in Yahudiler eline geçmesine şiddetle karşı çıktılar ve Kudüs, Hayfa, Yaffa gibi kentlerde kanlı çatışmalar oldu. (1928, 1929, 1933, 1936, 1939). İngiltere 1939'da bir beyaz Kitap yayınlayarak Yahudi göçüne ve Yahudilerin Filistin'de toprak satın almalarına kısıtlamalar getirdi. Bunun üzerine Yahudi terörü başladı. 2. Dünya Savaşı sonunda İngiltere Birleşmiş Milletler'e başvurarak soruna çözüm bulunmasını istedi.

1947'de Birleşmiş Milletler Filistin'in bir Arap devleti ile bir Yahudi devleti arasında bölüştürülmesi, Kudüs'ün uluslararası bir kent olması konusunda karar aldı. İlk İsrail Arap savaşı sonunda 1948 yılında İsrail devleti kuruldu.

Filistin'in doğu kesimini 1949'da Ürdün ele geçirmişken, İsrail 1967'de burayı da işgal etti. İsrail'e verilmiş olan Filistin topraklarında yaşayan Arapların çoğunluğu komşu Arap ülkelerine sığındılar. Birleşmiş Milletler'e bağlı bir yardım örgütü (United Nations Relief and Works Agency, Birleşmiş Milletler Yardım ve Çalışma Bürosu) Filistinli mültecilere yardım etmektedir. Bütün bu gelişmeler sonucunda Filistin'i Yahudilerden geri almak amacıyla, hiç değilse kendilerine ait topraklarda bağımsız bir Filistin Arap devleti kurmak amacıyla yıllardan beri çalışan kurtuluş örgütleri kuruldu ve ulusal duygular giderek güçlendirildi.

Filistin Kurtuluş örgütü İsrail'e karşı giriştiği süreğen savaş ve bütün dünyada giriştiği tedhiş eylemleriyle (uçak kaçırma, sabotaj, vb.) varlığını ve davasını bütün dünyaya duyurmaya çabalamaktadır. Ancak İsrail'in arkasında Birleşik Amerika bulunduğu için Filistinlilerin ve Arapların bu eylemleri bir sonuç vermekten uzaktır.

Mısır'ın İsrail ile ayrı barış yapması da Filistinlilerin savaşını ve başarı umudunu azaltmıştır. Üstelik İsrail Kudüs'ün Arap kesimini de ele geçirerek Kudüs'ü resmen başkent ilan etmiştir. Bunu Türkiye dahil birçok ülke kabul etmemiş olmakla beraber İsrail'i bundan vazgeçirecek bir davranış da yoktur. İsrail'e karşı çarpışan Filistinlilerin çoğu şimdi güney Lübnan'da üslenmiş bulunmakta ve bunlarla İsrail ordusu arasında sürekli savaş, karşılıklı saldırılar sürmektedir.

Ürdün kendi ülkesindeki Filistinlileri sindirmiş, militan olanlarını ülkesinden kovmuştur. Filistinlilerin davasını destekleyen Türkiye, 1980 yılında İsrail ile ilişkilerini elçilik düzeyinden maslahatgüzar düzeyine indirmiştir.