FAS kuzeybatı Afrika’da devlet. Yüzölçümü 447.000 km2, nüfusu 35,74 milyon, başkenti Rabat. Fas’ın kuzeyinde, Tel Atlasları’nın batı ucu olan Rif Dağları, Akdeniz kıyısı boyunca Cebelitarık’a kadar uzanır.
Ortada Atlaslar’ın birbirine paralel sıradağ kütleleri (Orta Atlaslar, doruğu 4.165 m’ye varan yüksek Atlaslar ve Anti Atlaslar) doğudaki Muluya Havzası’nı Atlas Okyanusu kıyısındaki alçak kıyı bölgesinden ayırır. Ülkenin güney ucundan Büyük Sahra Çölü başlar.
Bulunduğu enlem bakımından Fas’ta sıcak bir iklim egemendir. Fakat Atlas Dağları, Fas’ın doğusunu okyanus etkisinden yoksun kılar; bu nedenle söz konusu kesim yeterince yağış alamadığı için bozkır görünümündedir. Atlas Okyanusu kıyısındaki bölgeler, özellikle kuzeybatı kesimi daha nemlidir. Kışın dağ kesimlerine bol kar yağar. Ne var ki meşe, mantar meşesi, sedir ormanlarından oluşan yükseklerdeki doğal bitki örtüsü iyi korunamadığından giderek yozlaşmıştır.
Fas’ın nüfusu 70 yıl içinde üç kat artmıştır. Nüfusun yüzde 35’i Berberi, yüzde 65’i Arap kökenlidir ve Berberiler genellikle dağlık kesimlerde yaşar. Bağımsızlıktan sonra, yabancıların sayısı azalmıştır. Nüfusun çoğunluğu ülkenin kuzeyinde ve batısında toplanmıştır. Kentleşme hızlı değildir çoğunluk kırsal kesimde yaşar. Bununla birlikte Marakeş, Meknes, Fas gibi eski kentlerle, yakın sömürge döneminde gelişen Casablanca ve Rabat gibi modern kentler oldukça kalabalıktır.
Nüfusun yüzde 60’ı tarım alanında çalışmaktadır. Bununla birlikte tarımda birbirinden çok farklı iki kesim vardır. Çok ufak toprak parçalarında geleneksel biçimde tahıl, zeytin ve meyve yetiştiren düşük verimli tarım kesiminin yanında, sömürge döneminden kalan ve geniş çapta buğday, üzüm, tütün, turunçgiller ve sebze yetiştiren modern bir tarım kesimi vardır. Nüfus artışı Fas’ta da kırsal alandan kentlere göç eğilimini zorlamaktadır.
Fas’ta endüstrinin gelişmesi sınırlıdır. Sörnürge yönetimi daha çok yeraltı zenginliklerini değerlendirip işletmiştir: bugün de işletilmekte olan madenler arasında fosfat kayası başta gelir; onu demir, manganez, kurşun, çinko izler.
Bağımsızlıktan sonra devletin özendirmesine karşın her türlü işleme endüstrisi azdır. Otomobil montaj endüstrisi, tekstil ve kimya endüstrisi, besin endüstrisi gibi işletmeler yabancı sermayenin özellikle Amerikan sermayesinin elindedir.
Endüstri etkinlikleri daha çok Casablanca’da toplanmıştır. Casablanca (Darülbeyda) ülkenin başlıca dışsatım limanıdır ve başta fosfat kayası olmak üzere dışsatım malları daha çok batı Avrupa ülkelerine yöneliktir. Ülke teknoloji ve sermaye sıkıntısı çekmektedir. Turizmden sağlanan gelirlere karşın halkın yaşam düzeyi düşüktür.
Fas, Eski çağda Roma İmparatorluğu’nun bir iliydi. 5. yüzyılda Vandalların, 7. yüzyılda İslam-Arap İmparatorluğu’nun egemenliğine girdi. 20. yüzyılın başlarında Fransa ile İspanya arasında paylaştırılarak sömürgeleştirildi. Tanca da uluslararası serbest kent haline getirilmişti. 1953 yılında tahtından indirilerek yurt dışına çıkarılan Kral 2. Hasan, ancak 1956’da bağımsızlık kazanıldıktan sonra ülkesine dönebildi. Günümüzde Fas meşruti krallık olarak yönetilmektedir.
Fas’ın başlıca kentleri
Casablanca 3,36 milyon
Rabat 577.827
Marakeş 928.850
Meknes 632.079
Oujda 494.252
Ortada Atlaslar’ın birbirine paralel sıradağ kütleleri (Orta Atlaslar, doruğu 4.165 m’ye varan yüksek Atlaslar ve Anti Atlaslar) doğudaki Muluya Havzası’nı Atlas Okyanusu kıyısındaki alçak kıyı bölgesinden ayırır. Ülkenin güney ucundan Büyük Sahra Çölü başlar.
Bulunduğu enlem bakımından Fas’ta sıcak bir iklim egemendir. Fakat Atlas Dağları, Fas’ın doğusunu okyanus etkisinden yoksun kılar; bu nedenle söz konusu kesim yeterince yağış alamadığı için bozkır görünümündedir. Atlas Okyanusu kıyısındaki bölgeler, özellikle kuzeybatı kesimi daha nemlidir. Kışın dağ kesimlerine bol kar yağar. Ne var ki meşe, mantar meşesi, sedir ormanlarından oluşan yükseklerdeki doğal bitki örtüsü iyi korunamadığından giderek yozlaşmıştır.
Fas’ın nüfusu 70 yıl içinde üç kat artmıştır. Nüfusun yüzde 35’i Berberi, yüzde 65’i Arap kökenlidir ve Berberiler genellikle dağlık kesimlerde yaşar. Bağımsızlıktan sonra, yabancıların sayısı azalmıştır. Nüfusun çoğunluğu ülkenin kuzeyinde ve batısında toplanmıştır. Kentleşme hızlı değildir çoğunluk kırsal kesimde yaşar. Bununla birlikte Marakeş, Meknes, Fas gibi eski kentlerle, yakın sömürge döneminde gelişen Casablanca ve Rabat gibi modern kentler oldukça kalabalıktır.
Nüfusun yüzde 60’ı tarım alanında çalışmaktadır. Bununla birlikte tarımda birbirinden çok farklı iki kesim vardır. Çok ufak toprak parçalarında geleneksel biçimde tahıl, zeytin ve meyve yetiştiren düşük verimli tarım kesiminin yanında, sömürge döneminden kalan ve geniş çapta buğday, üzüm, tütün, turunçgiller ve sebze yetiştiren modern bir tarım kesimi vardır. Nüfus artışı Fas’ta da kırsal alandan kentlere göç eğilimini zorlamaktadır.
Fas’ta endüstrinin gelişmesi sınırlıdır. Sörnürge yönetimi daha çok yeraltı zenginliklerini değerlendirip işletmiştir: bugün de işletilmekte olan madenler arasında fosfat kayası başta gelir; onu demir, manganez, kurşun, çinko izler.
Bağımsızlıktan sonra devletin özendirmesine karşın her türlü işleme endüstrisi azdır. Otomobil montaj endüstrisi, tekstil ve kimya endüstrisi, besin endüstrisi gibi işletmeler yabancı sermayenin özellikle Amerikan sermayesinin elindedir.
Endüstri etkinlikleri daha çok Casablanca’da toplanmıştır. Casablanca (Darülbeyda) ülkenin başlıca dışsatım limanıdır ve başta fosfat kayası olmak üzere dışsatım malları daha çok batı Avrupa ülkelerine yöneliktir. Ülke teknoloji ve sermaye sıkıntısı çekmektedir. Turizmden sağlanan gelirlere karşın halkın yaşam düzeyi düşüktür.
Fas, Eski çağda Roma İmparatorluğu’nun bir iliydi. 5. yüzyılda Vandalların, 7. yüzyılda İslam-Arap İmparatorluğu’nun egemenliğine girdi. 20. yüzyılın başlarında Fransa ile İspanya arasında paylaştırılarak sömürgeleştirildi. Tanca da uluslararası serbest kent haline getirilmişti. 1953 yılında tahtından indirilerek yurt dışına çıkarılan Kral 2. Hasan, ancak 1956’da bağımsızlık kazanıldıktan sonra ülkesine dönebildi. Günümüzde Fas meşruti krallık olarak yönetilmektedir.
Fas’ın başlıca kentleri
Casablanca 3,36 milyon
Rabat 577.827
Marakeş 928.850
Meknes 632.079
Oujda 494.252