Elazığ tarihi coğrafi özellikleri ve eski adı hakkında bilgi

ELAZIĞ Doğu Anadolu’nun yukarı Fırat bölümünde il ve bu ilin merkezi olan kent. İlin yüzölçümü 9153 km2., nüfusu 595.638. Elazığ ilinin kuzeyinde Keban Baraj Gölü, güneyinde Güneydoğu Toroslar yer alır. Kuzeyde, yalnızca Karakoçan ilçesi, baraj gölüne sınır değildir.


Elazığ ilinde, çukur ve yüksek yerler iç içedir. Doğu’da Murat-Fırat yayı içinde kalan engebeli alanda yer alan Haroğlu Dağı (2.110 m.) yüksek yerlerdendir. Diğer yükseklikler, Hazarbaba Dağı (2.285 m.), Mastar Dağı (2.170 m.) ve Karakoçan ilçesinin kuzeydoğusundaki Karaboğa Dağı (2.380 m.).

Elazığ ilinde tipik bir kara iklimi egemendir. Kışlar her yerde soğuk geçer, yazlar ise çukur alanlarda çok sıcak, yayla ve yüksek yerlerde serindir. Yağışlar çoğunlukla kışın ve ilkbaharda görülür (yıllık yağış ortalaması 428 mm).

Elazığ’daki ırmakların büyük bir bölümü sularını Fırat Irmağı’na boşaltır (Karasu, Murat, Peri çayı vb.). İlin güney kesimindeki suları ise Dicle Irmağı toplar. Elazığ’daki, göllerin en önemlisi, Keban Baraj Gölü oluşana kadar Hazar Gölü idi. Keban Baraj Golü ise 675 km2'lik alanı kaplayarak, Türkiye’nin alan yönünden üçüncü, su hacmi yönünden ikinci büyük gölü olmuştur.

Elazığ, Doğu Anadolu’nun diğer illerine oranla, sanayi gelişmiş bir ildir, ilde şarap, şeker, çimento, süperfosfat (gübre) fabrikaları vardır.

Ekili alanların az olduğu (yüzde 20) Elazığ’da bu alanların dörtte üçünde tahıl tarımı yapılır. En çok buğday ve arpa ekilir. Son yıllarda şeker pancarı ekimi de önem kazanmıştır. Tarımda tahıl dışında en önemli alan bağcılıkır: Kurutmalık, sofralık, şaraplık her tür üzüm yetiştirilir.

Doğu Anadolu’nun diğer illerinde olduğu gibi Elazığ’da da hayvancılık başlıca geçim kaynaklarından biridir. Elazığ’ın yeraltı zenginlikleri bakır, krom, kurşun ve çinko’dur.

Elazığ, tarihte birçok devletin ve uygarlığın egemen olduğu bir ildir. İlk çağda Hitit İmparatorluğu’nun doğu bölgesini oluşturan bu topraklara Mitanniler, Urartular, Asurlular, Medler, Persler, Selevkoslar, Romalılar, Bizanslılar ve çeşitli dönemlerde Araplar egemen olmuşlardır.

En son Bizanslıların elindeyken 1071 Malazgirt zaferiyle Türklerin eline geçmiştir. Bundan sonra Elazığ’da çeşitli Türk devletlerinin egemenliği başlamıştır (Eretnaoğulları, Artukoğulları, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular).

Kent, bir süre İran Safevi hanedanının egemenliğine girdikten sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır. Elazığ’da önceleri il merkezi Harput idi. Osmanlı sultanı Abdülaziz döneminde, şimdiki il merkezine taşınmıştır. Bu nedenle 1937’de bir yasa ile Elazığ adı kabul edilene kadar, buraya Mamuretülaziz ya da kısaca Elaziz denilirdi.