DÜNYA güneş sistemine bağlı, güneşin çevresinde dönen dokuz büyük gezegenden biri. Üzerinde yaşadığımız yer. Güneşten uzaklığı ortalama 149.500.000 km. Güneşin çevresinde 365 gün, 6 saat, 8 dakika, 38 sanayide bir kez döner. Kendi ekseni çevresindeki dönüşünü 23 saat, 36 dakika, 4 saniyede tamamlar. Venüs ve Mars'tan sonra güneşe en yakın üçüncü gezegendir. Güneşin çevresinde eliptik bir yörünge çizer.
Dünyanın biçimi tam bir küre değildir. Kutupları hafifçe basık bir yuvarlak biçimindedir. Üzerindeki, “köşe” denilen dört kabarıklık (İrlanda, Peru, Güney Afrika ve Yeni Gine bölgeleri) ve kuzey yarım kürede bulunan iki basıklık göz önüne alınıp, uzaydan yapılan gözlemlere dayanılarak, bu sonuca varılmıştır.
Dünya yüzeyinin iyi bilinmesine karşın 10 km'den daha derin olan iç kesimleri bilinmemektedir. Ancak, yüzeyindeki sular dışında, katı maddeden oluştuğu kesindir. Yerin iç yapısı, ancak deprem dalgalarının dağılışı üzerinde yapılan incelemelere dayanılarak belirlenebilmektedir. Buna göre en üstteki katman, yani yer kabuğu, üzerindeki dağlarla birlikte kayalardan oluşmuştur ve dünyanın en hafif katmanıdır. Bu kabuğun kalınlığının ortalama 80 km. olduğu varsayılmaktadır.
Kabuğun altında, yanardağlardan fışkıran akışkan, katı maddelerin bir karışımı bulunmaktadır. 2.900 km kalınlıkta olduğu sanılan bu manto kesimi, demir ve magnezyum silikatlarından oluşur. Onun altında 2.200 km. kalınlıkla erimiş demir, daha altta, yani merkezde de demir ve nikel karışımı yer alır. Yoğunluk, merkeze doğru gittikçe artar. Yüzeyde ortalama yoğunluk 2,7-2,9 arasında değişirken iç çekirdekte 16'yı bulur.
Dünyanın doğal bir uydusu Ay’dır. Dünya ile Ay birbirini çektikleri için Ay'ın hareketleri incelenerek yerin iç yapısına ilişkin bilgiler edinilebilmektedir.
Yaşı 5 milyar yıl olarak hesaplanan Dünya, büyük bir olasılıkla güneş sistemiyle birlikte oluşmuştur. Bu 5 milyar yıl içinde dünyanın ve üzerindeki canlıların geçirdiği evrim, jeoloji ve paleontoloji bilimlerinin konusudur.
DÜNYA'YA İLİŞKİN BAZI VERİLER
yüz ölçümü - 510.101.000 km2.
hacmi - 1.083.320 milyon km3
çapı (ekvatorda) - 12.756.776 metre
çapı (kutuplarda) - 12.713.824 metre
ekvator çemberi - 40.076.594 metre
güneş çevresinde dönme hızı - 107.219 km./saat
güneşe ortalama uzaklığı 149.500.000 km.
kendi çevresinde dönme hızı
ekvatorda 1.674 km./saat
kutuplarda 0 km./saat
Dünyanın biçimi tam bir küre değildir. Kutupları hafifçe basık bir yuvarlak biçimindedir. Üzerindeki, “köşe” denilen dört kabarıklık (İrlanda, Peru, Güney Afrika ve Yeni Gine bölgeleri) ve kuzey yarım kürede bulunan iki basıklık göz önüne alınıp, uzaydan yapılan gözlemlere dayanılarak, bu sonuca varılmıştır.
Dünya yüzeyinin iyi bilinmesine karşın 10 km'den daha derin olan iç kesimleri bilinmemektedir. Ancak, yüzeyindeki sular dışında, katı maddeden oluştuğu kesindir. Yerin iç yapısı, ancak deprem dalgalarının dağılışı üzerinde yapılan incelemelere dayanılarak belirlenebilmektedir. Buna göre en üstteki katman, yani yer kabuğu, üzerindeki dağlarla birlikte kayalardan oluşmuştur ve dünyanın en hafif katmanıdır. Bu kabuğun kalınlığının ortalama 80 km. olduğu varsayılmaktadır.
Kabuğun altında, yanardağlardan fışkıran akışkan, katı maddelerin bir karışımı bulunmaktadır. 2.900 km kalınlıkta olduğu sanılan bu manto kesimi, demir ve magnezyum silikatlarından oluşur. Onun altında 2.200 km. kalınlıkla erimiş demir, daha altta, yani merkezde de demir ve nikel karışımı yer alır. Yoğunluk, merkeze doğru gittikçe artar. Yüzeyde ortalama yoğunluk 2,7-2,9 arasında değişirken iç çekirdekte 16'yı bulur.
Dünyanın doğal bir uydusu Ay’dır. Dünya ile Ay birbirini çektikleri için Ay'ın hareketleri incelenerek yerin iç yapısına ilişkin bilgiler edinilebilmektedir.
Yaşı 5 milyar yıl olarak hesaplanan Dünya, büyük bir olasılıkla güneş sistemiyle birlikte oluşmuştur. Bu 5 milyar yıl içinde dünyanın ve üzerindeki canlıların geçirdiği evrim, jeoloji ve paleontoloji bilimlerinin konusudur.
DÜNYA'YA İLİŞKİN BAZI VERİLER
yüz ölçümü - 510.101.000 km2.
hacmi - 1.083.320 milyon km3
çapı (ekvatorda) - 12.756.776 metre
çapı (kutuplarda) - 12.713.824 metre
ekvator çemberi - 40.076.594 metre
güneş çevresinde dönme hızı - 107.219 km./saat
güneşe ortalama uzaklığı 149.500.000 km.
kendi çevresinde dönme hızı
ekvatorda 1.674 km./saat
kutuplarda 0 km./saat