Doğu Anadolu bölgesi illeri iklimi dağları ovaları ve coğrafya özellikleri

DOĞU ANADOLU Türkiye’nin coğrafi bö1gelerinden biri. Yüz ölçümü 163.000 km2., Kars, Ağrı, Van, Hakkari, Bitlis, Muş, Bingöl, Tunceli, Elazığ, Erzincan, Erzurum ve Malatya illerinin tamamını, Sivas, Kayseri, Siirt ve kahramanmaraş illerinin bir bölümünü kapsar.


Doğu Anadolu, Türkiye’in en engebeli bölgesidir. Genel olarak her yeri yüksektir (ortalama yükselti 1.800), 1.000 m’den alçak yeri çok azdır. (Iğdır Ovası 800 m.). Dağ sıraları genellikle, doğu-batı doğrultusunda Uzanır. Bu sıraların aralarında yüksek yaylalar, bazılarında da ovalar yer alır.

Bölgenin doğu kesiminde (Ağrı ve Van yöresi) sönmüş Yanardağlar da bulunmaktadır (Ağrı, Süphan, Nemrut dağları vb.). Bölgenin kuzeyinde, Erzurum-Kars yaylaları, Erzincan, Tercan, Pasinler, Iğdır çukur alanları yer alır.

Bölgenin güneyindeki Karasu-Aras Dağ1arı, Munzur Dağları ile başlayarak Mercan, Palandöken ve Perli dağları ile Ağrı Dağları’na kadar uzanır. Bu sıradağların doğu kesimi ile Van Gölü havzası arasında, büyük volkan konileri (Tendürük, Süphan, Nemrut) görülür.

Karasu-Aras dağ kuşağının güneyinde, Elbistan’dan başlayarak Malatya, Uluova, Elazığ, Muş çukur alanları yer alır. Bölgenin güney sınırı, Güneydoğu Toroslar’dır.

Doğu Anadolu’da sert bir kara iklimi egemendir. Kuzeydoğuya gidildikçe kışlar daha da sertleşir (Ağrı’da kışın sıcaklık bazen -40 derecenin altına düşer). Yağışların mevsimlere dağılışı da yörelere göre farklılık gösterir. Güney kesimde, en yağışlı mevsim kış, en kurak mevsim yazdır. Kuzeye doğru gidildikçe yağışlar, ilkbahar ve yaz aylarında görülür. Kuzey kesimde (Erzurum-Kars) kurak mevsim hemen hemen yoktur, her mevsimde yağış görülür.

Bölgenin bitki örtüsü genellikle bozkır görünümündedir. Ormanlık yerler çok azdır. Ekili dikili alanların ve otlakların dışında kalan yerler çoraktır. Bölgenin kuzeyindeki ormanlarda ibreli ağaçlar (sarıçam, vb.), güneyindekilerde meşe ağaçları çoğunluktadır.

Doğu Anadolu, ırmak ve göller bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Fırat (kolları Murat ve Karasu), Aras ve Kura ırmakları, bu bölgeden doğar ve bu bölgeyi suladıktan sonra Türkiye dışına çıkar. Fırat’ın suları İran Körfezi’ne, Aras ve Kura’nınki Hazar Denizi’ne ulaşır. Seyhan ve Ceyhan ırmaklarının kaynakları da, bu bölgenin güneybatısındadır. Bu iki ırmak Akdeniz’e dökülür. Türkıye’nin en büyük gölü (Van Gölü) bu bölgededir. Diğer büyük göller Çıldır ve Hazar gölleridir. Ayrıca büyüklü küçüklü daha birçok göl vardır.